Εξελίξεις στο CERN με συγκρούσεις διαφορετικού είδους σωματιδίων. Τι προσδοκούν οι επιστήμονες
Δοκιμαστικές συγκρούσεις διαφορετικών σωματιδίων μεταξύ τους, συγκεκριμένα πρωτονίων υδρογόνων και πολύ βαρύτερων πυρήνων (ιόντων) μολύβδου, πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά στον μεγάλο υπόγειο επιταχυντή του CERN, κάτω από τα γαλλο-ελβετικά σύνορα.
Έως τώρα οι συγκρούσεις αφορούσαν μόνο σωματίδια ίδιας μορφής, π.χ. πρωτονίων μεταξύ τους, με ταχύτητα παραπλήσια αυτή του φωτός.
"Είτε συγκρούονταν πρωτόνια υδρογόνου μεταξύ τους, είτε πρωτόνια μολύβδου, ήταν σαν να χτυπούσαμε πορτοκάλια με πορτοκάλια. Τώρα είναι σαν να χτυπάμε μήλα με πορτοκάλια. Πρόκειται για διαφορετικό παιγνίδι", δήλωσε χαρακτηριστικά ένας επιστήμονας του ευρωπαϊκού ερευνητικού κέντρου, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ.
Για να καταστούν εφικτές οι πειραματικές συγκρούσεις μεταξύ διαφορετικών και όχι ίδιων σωματιδίων, έπρεπε να ξεπεραστούν πρώτα μια σειρά από σημαντικές τεχνικές δυσκολίες, όπως ανακοίνωσε το CERN, για παράδειγμα το γεγονός ότι σε αυτή την περίπτωση οι συγκρούσεις των δύο αντίθετων ακτίνων είναι πλέον ασυμμετρικές από άποψη ενέργειας. Εκπρόσωπος του CERN, δήλωσε ικανοποίηση από το γεγονός ότι οι συγκρούσεις πραγματοποιήθηκαν χωρίς πρόβλημα.
Το 2010 και 2011 είχαν γίνει συγκρούσεις μεταξύ μόνο ιόντων μολύβδου, ενώ κατά το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013 θα πραγματοποιηθεί ο κύριος όγκος των συγκρούσεων μεταξύ πρωτονίων και πυρήνων μολύβδου, προτού ο επιταχυντής κλείσει για την προγραμματισμένη συντήρησή του, η οποία θα διαρκέσει σχεδόν δύο χρόνια.
Οι συγκρούσεις διαφορετικού είδους σωματιδίων, που μελετούνται από τον ανιχνευτή "ALICE" του μήκους 27 χλμ. επιταχυντή του CERN, μπορούν να ρίξουν περισσότερο φως στο πολύ καυτό πλάσμα κουάρκ-γκλουονίων ("σούπα" υποατομικών σωματιδίων) που επικρατούσε λίγο μετά την «Μεγάλη Έκρηξη» του σύμπαντος, πριν από 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Οι έρευνες αυτές εξελίσσονται παράλληλα με άλλες, όπως αυτή για την εύρεση του μποζονίου του Χιγκς (που ουσιαστικά ευοδώθηκε στις αρχές Ιουλίου) και εντάσσονται στο πλαίσιο αναζήτησης μιας "νέας φυσικής" για τον 21ό αιώνα.
Συμπόσιο με το βλέμμα στο μέλλον
Στο μεταξύ, σε εξέλιξη βρίσκεται αυτή την εβδομάδα μια μεγάλη σύναξη περίπου 500 ευρωπαίων φυσικών στην Κρακοβία της Πολωνίας, στο πλαίσιο ενός ανοικτού συμποσίου του CERN με θέμα τη μελλοντική «ευρωπαϊκή στρατηγική για τη σωματιδιακή Φυσική». Στόχος είναι, υπό το φως των νέων επιστημονικών δεδομένων, να αναθεωρηθεί η σχετική ευρωπαϊκή στρατηγική, που τέθηκε σε ισχύ το 2006, να συντονιστεί καλύτερα η πανευρωπαϊκή έρευνα στο πεδίο της φυσικής των σωματιδίων και να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή συμμετοχή στα σχετικά διεθνή ερευνητικά προγράμματα.
Το προσχέδιο της νέας στρατηγικής θα συζητηθεί από το διοικητικό συμβούλιο του CERN τον Μάρτιο του 2013 και αναμένεται να οριστικοποιηθεί από το ίδιο όργανο τον Μάιο, παράλληλα με το υπουργικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Ανταγωνιστικότητας της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συμβουλίου του CERN, τον Γάλλο φυσικό Μισέλ Σπιρό, "η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης εξαρτάται σε κρίσιμο βαθμό από την ισχύ της επιστημονικής βάσης της και η σωματιδιακή φυσική όχι μόνο αποτελεί μέρος αυτής της βάσης, αλλά ενισχύει και άλλα επιστημονικά εγχειρήματα".
Μεταξύ άλλων, υπό συζήτηση στην Κρακοβία βρίσκεται ο πιθανός επιταχυντής που θα διαδεχθεί τον τωρινό του CERN, ο οποίος πάντως αναμένεται να λειτουργήσει για αρκετά χρόνια μετά το 2020. Επίσης επί τάπητος τίθεται η ενίσχυση της έρευνας στα άλλα δύο μεγάλα πεδία της σωματιδιακής φυσικής, αυτό των νετρίνων και εκείνο της κοσμικής ακτινοβολίας.