Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2012

Το τηλεσκόπιο Planck βλέπει το φαινόμενο Sunyaev-Zel’dovich



Το διαστημικό τηλεσκόπιο Planck ανακάλυψε μια γέφυρα θερμού αερίου που συνδέει τα σμήνη γαλαξιών Abell 399 (κάτω προς το κέντρο) και Abell 401 (πάνω αριστερά).

Τα δυο σμήνη απέχουν περίπου ένα δισεκατομμύριο έτη φωτός από τη Γη και η γέφυρα του αερίου εκτείνεται περίπου 10 εκατομμύρια έτη φωτός μεταξύ τους.
Η εικόνα δείχνει τα δύο σμήνη γαλαξιών, όπως φαίνονται στα οπτικά μήκη κύματος με τα επίγεια τηλεσκόπια και αποτυπώνει ταυτόχρονα (με το πορτοκαλί χρώμα) το φαινόμενο Sunyaev-Zel’dovich όπως ανιχνεύεται από διαστημικό τηλεσκόπιο Planck.
Το φαινόμενο Sunyaev–Zel’dovich (SZ) είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ ηλεκτρονίων υψηλής ενέργειας και φωτονίων μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου , διαμέσου της αντίστροφης σκέδασης Compton.
Στην συνήθη σκέδαση Compton ένα φωτόνιο σκεδάζεται από ένα ελεύθερο ηλεκτρόνιο, με αποτέλεσμα την μείωση της ενέργειάς του (και αύξηση του μήκους κύματός του). Αντίθετα, στην αντίστροφη σκέδαση Compton τα μικρής ενέργειας φωτόνια της μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου μετά από την σύγκρουσή τους με τα υψηλής ενέργειας σχετικιστικά ηλεκτρόνια, αυξάνουν την ενέργειά τους (και μειώνουν το μήκος κύματός τους). Αυτά τα φωτόνια «βλέπει» το διαστημικό τηλεσκόπιο Planck (το προτοκαλί χρώμα), το οποίο άλλωστε σχεδιάστηκε για να εντοπίσει τις ανισοτροπίες που παρουσιάζει η μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου.