Στον επιστημονικό χώρο τα πράγματα δεν είναι πάντα ιδανικά, όπως νομίζουμε ότι είναι ή θα θέλαμε να είναι. Πολλές φορές ο άκρατος ανταγωνισμός οδηγεί σε μικρότητες και πισώπλατα χτυπήματα μεταξύ των επιστημόνων. Χαρακτηριστική είναι η ιστορία σχετικά με τον ελβετό αστρονόμο Φριτς Τσβίκι (Fritz Zwicky) που ακολουθεί….
Στη δεκαετία του 1930 ο Τσβίκι (φωτογραφία αριστερά) εργαζόταν στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια και παρατήρησε ότι οι γαλαξίες του γαλαξιακού σμήνους της Κόμης δεν κινούνταν σύμφωνα με τη νευτώνεια βαρύτητα.
Ο Φριτς βγήκε ότι οι γαλαξίες του γαλαξιακού σμήνους της Κόμης κινούνταν τόσο γρήγορα που, σύμφωνα με τους νευτώνειους νόμους της κίνησης, θα έπρεπε να απομακρυνθούν μεταξύ τους και το σμήνος να διαλυθεί. Η μόνη εξήγηση, σκέφτηκε, για το γεγονός ότι το σμήνος διατηρείται ενωμένο και δε διαλύεται, είναι ότι περιέχει εκατοντάδες φορές περισσότερη ύλη απ’ όση βλέπουμε με τα τηλεσκόπιά μας.Είτε οι νόμοι του Νεύτωνα ήταν λάθος για τις γαλαξιακές αποστάσεις, ή το σμήνος της Κόμης περιείχε μεγάλες ποσότητες αόρατης ύλης που το συγκρατούσε ενωμένο.
Αυτή ήταν η πρώτη ένδειξη στην ιστορία της αστρονομίας ότι κάτι δεν είχαμε καταλάβει καλά σχετικά με την κατανομή της ύλης στο σύμπαν – η πρώτη υποψία για την ύπαρξητης σκοτεινής ύλης.
Παρ’ όλ’ αυτά , για πολλούς και διάφορους λόγους, οι αστρονόμοι παγκοσμίως αγνοούσαν ή απέρριπταν το πρωτοποριακό έργο του Τσβίκι.
Πρώτον, οι περισσότεροι δυσκολεύονταν να δεχτούν ότι η νευτώνεια βαρύτητα, που επικράτησε στη φυσική για τόσους αιώνες, ήταν λανθασμένη. Η αστρονομία είχε ξαναπεράσει στο παρελθόν από παρόμοιες κρίσεις. Έναν αιώνα πριν, αναλύοντας την τροχιά του Ουρανού, οι μελετητές είχαν διαπιστώσει μια μετατόπιση, μια ανεπαίσθητη απόκλιση από τις εξισώσεις του Ισαάκ Νεύτωνα. Αυτό σήμαινε είτε ότι ο Νεύτων είχε κάνει λάθος, ή ότι υπήρχε κάποιος άλλος πλανήτης που με τη βαρύτητά του προκαλούσε αυτή τη μετατόπιση του Ουρανού. Το 1846, προκρίθηκε η δεύτερη ερμηνεία και, μέσα σε διάστημα λίγων ωρών, αναλύοντας τη θέση που προέβλεπαν οι νόμοι του Νεύτωνα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν τον Ποσειδώνα.
Παρ’ όλ’ αυτά , για πολλούς και διάφορους λόγους, οι αστρονόμοι παγκοσμίως αγνοούσαν ή απέρριπταν το πρωτοποριακό έργο του Τσβίκι.
Πρώτον, οι περισσότεροι δυσκολεύονταν να δεχτούν ότι η νευτώνεια βαρύτητα, που επικράτησε στη φυσική για τόσους αιώνες, ήταν λανθασμένη. Η αστρονομία είχε ξαναπεράσει στο παρελθόν από παρόμοιες κρίσεις. Έναν αιώνα πριν, αναλύοντας την τροχιά του Ουρανού, οι μελετητές είχαν διαπιστώσει μια μετατόπιση, μια ανεπαίσθητη απόκλιση από τις εξισώσεις του Ισαάκ Νεύτωνα. Αυτό σήμαινε είτε ότι ο Νεύτων είχε κάνει λάθος, ή ότι υπήρχε κάποιος άλλος πλανήτης που με τη βαρύτητά του προκαλούσε αυτή τη μετατόπιση του Ουρανού. Το 1846, προκρίθηκε η δεύτερη ερμηνεία και, μέσα σε διάστημα λίγων ωρών, αναλύοντας τη θέση που προέβλεπαν οι νόμοι του Νεύτωνα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν τον Ποσειδώνα.
Σ’ αυτήν τη φωτογραφία που ελήφθη από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble απεικονίζεται ο σπειροειδής γαλαξίας NGC 4911, ο οποίος βρίσκεται στον πυρήνα του γαλαξιακού σμήνους Κόμη. Το σμήνος αυτό απαρτίζεται από 1000 περίπου γαλαξίες, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι ελλειπτικοί και φακοειδείς και βρίσκεται περίπου 320 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά, στον αστερισμό Κόμη της Βερενίκης - ugenfound.edu.gr
Ένας δεύτερος λόγος είχε να κάνει με την προσωπικότητα του Τσβίκι και το πώς αντιμετώπιζαν γενικά οι αστρονόμοι τους «παρείσακτους». Ο Τσβίκι ήταν ένας οραματιστής που, όπως και άλλοι του είδους του, γεύτηκε πολλές φορές την περιφρόνηση και τον εμπαιγμό των συναδέλφων του. Το 1933, αυτός και ο Βάλτερ Μπάαντε εφηύραν τον όρο «σουπερνόβα» και έκαναν την ορθή πρόβλεψη ότι το μόνο που μένει από την έκρηξη ενός άστρου είναι ένα μικρό άστρο νετρονίων με διάμετρο γύρω στα 22 χιλιόμετρα. Για την εποχή του, όμως, η ιδέα ηχούσε τόσο εξωπραγματική που έγινε αντικείμενο γελοιογραφίας στους Times του Λος Άντζελες στις 19 Ιανουαρίου 1934. Ο Τσβίκι είχε γίνει έξαλλος με μια ολιγομελή ομάδα διακεκριμένων αστρονόμων που, κατά τη γνώμη του, προσπαθούσαν να του στερήσουν την αναγνώριση, έκλεβαν τις ιδέες του και δεν τον άφηναν να χρησιμοποιεί τα 2,5 και 5 μέτρων τηλεσκόπια όσο θα ήθελε.
Το 1974 λίγο πριν πεθάνει, ο Τσβίκι εξέδωσε ιδία δαπάνη έναν κατάλογο γαλαξιών. Ο κατάλογος έφερε την επικεφαλίδα «Μνημόνιο στου Αρχιερείς της Αμερικανικής Αστρονομίας και τους Συκοφάντες τους». Το κείμενο που το συνόδευε ήταν μια καυστική κριτική της αποκλειστικής, ερμητικής φύσης της αστρονομικής ελίτ, που είχε την τάση να αποκλείει ανεξάρτητους μελετητές σαν κι αυτόν. «Φαίνεται», έγραφε, «ότι οι συκοφάντες και οι κλέφτες του σήμερα έχουν το ελεύθερο, ειδικά στην αμερικανική αστρονομία, να σφετερίζονται ανακαλύψεις και εφευρέσεις μοναχικών λύκων και αντικομφορμιστών».
Μάλιστα, για τους ανθρώπους αυτούς χρησιμοποιούσε το χαρακτηρισμό «σφαιρικά καθάρματα» επειδή, όπως έλεγε, «είναι καθάρματα απ’ όποια πλευρά κι αν τους κρίνεις». Στην πραγματικότητα ήταν εξοργισμένος που το βραβείο Νόμπελ για την ανακάλυψη των αστέρων νετρονίων απονεμήθηκε σε κάποιον άλλον.
Το 1974 λίγο πριν πεθάνει, ο Τσβίκι εξέδωσε ιδία δαπάνη έναν κατάλογο γαλαξιών. Ο κατάλογος έφερε την επικεφαλίδα «Μνημόνιο στου Αρχιερείς της Αμερικανικής Αστρονομίας και τους Συκοφάντες τους». Το κείμενο που το συνόδευε ήταν μια καυστική κριτική της αποκλειστικής, ερμητικής φύσης της αστρονομικής ελίτ, που είχε την τάση να αποκλείει ανεξάρτητους μελετητές σαν κι αυτόν. «Φαίνεται», έγραφε, «ότι οι συκοφάντες και οι κλέφτες του σήμερα έχουν το ελεύθερο, ειδικά στην αμερικανική αστρονομία, να σφετερίζονται ανακαλύψεις και εφευρέσεις μοναχικών λύκων και αντικομφορμιστών».
Μάλιστα, για τους ανθρώπους αυτούς χρησιμοποιούσε το χαρακτηρισμό «σφαιρικά καθάρματα» επειδή, όπως έλεγε, «είναι καθάρματα απ’ όποια πλευρά κι αν τους κρίνεις». Στην πραγματικότητα ήταν εξοργισμένος που το βραβείο Νόμπελ για την ανακάλυψη των αστέρων νετρονίων απονεμήθηκε σε κάποιον άλλον.
Πηγή: Michio Kaku – Παράλληλοι Κόσμοι, Εκδόσεις Τραυλός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου