Το GPS του Γαλαξία

Το πρόγραμμα Glimpse 360 χαρτογραφεί τον γαλαξία μας

Το πρόγραμμα Glimpse χαρτογραφεί τον γαλαξία μας ώστε να γνωρίζουμε τι υπάρχει σε κάθε περιοχή του, σε κάθε γνωστή αλλά και άγνωστη απόμακρη περιοχή του

Δόθηκαν στη δημοσιότητα νέες εικόνες του γαλαξία μας οι οποίες είναι προϊόν του προγράμματος Galactic Legacy Infrared Mid-Plane Survey Extraordinaire που είναι πιο γνωστό ως Glimpse 360. Οι επιστήμονες που συμμετέχουν στο Glimpse 360 κάνουν τοπογραφικές μελέτες του γαλαξία μας. Στόχος είναι να χαρτογραφηθεί ο Γαλαξίας και ειδικά οι πιο απομακρυσμένες και «έρημες» περιοχές του. Στο τέλος του έτους αναμένεται να δημοσιοποιηθεί μια εικόνα που θα επιτρέπει στους φίλους του Διαστήματος να δουν ένα πανόραμα του ισημερινού του γαλαξία μας, μια εικόνα 360 μοιρών.

Το βασικό εργαλείο των επιστημόνων του Glimpse είναι το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer, οι παρατηρήσεις του οποίου και οι εικόνες που καταγράφει αποτελούν τη βασική ύλη που τροφοδοτεί το πρόγραμμα. Οι υπέρυθρες παρατηρήσεις του Spitzer επιτρέπουν στους επιστήμονες που μετέχουν στο πρόγραμμα να χαρτογραφήσουν τον Γαλαξία με τη μεγαλύτερη ακρίβεια που έχει επιτευχθεί ως σήμερα. Η πιο σημαντική παράμετρος του Glimpse είναι ότι καθώς εξελίσσεται η χαρτογράφηση οι επιστήμονες ανακαλύπτουν «αστρικές οάσεις» σε άγνωστες ή ερημικές περιοχές του Γαλαξία. «Ανακαλύπτουμε τη δημιουργία άστρων στις λιγότερο γνωστές περιοχές στις άκρες του Γαλαξία» αναφέρει η Μπάρμπαρα Γουίτνεϊ, αστρονόμος του Πανεπιστημίου του Γουισκόνσιν και μέλος του προγράμματος. Μέσω του Glimpse οι αστρονόμοι εντόπισαν μια περιοχή κοντά στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός στην οποία υπάρχουν περί τα 30 νεαρά άστρα.

Παράλληλα τα δεδομένα της χαρτογράφησης φωτίζουν διάφορες κοσμικές διεργασίες για τις οποίες οι επιστήμονες δεν έχουν πολλά στοιχεία στη διάθεσή τους, όπως, για παράδειγμα, τον ρόλο που παίζουν τα πολύ μεγάλα άστρα στον σχηματισμό άλλων άστρων.

Συμμετοχή του κοινού

Εκτός όμως από τις εικόνες που καταγράφει το Spitzer, οι αστρονόμοι επιχειρούν να αξιοποιήσουν και εικόνες που συλλέγουν οι ερασιτέχνες αστρονόμοι, μέσω του προγράμματος «The Milky Way Project».

«Αυτού του είδους το crowdsourcing έδειξε ότι πραγματικά λειτουργεί» επισημαίνει ο Τσαρλς Κέρτον από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αϊόβα. «Εξετάζουμε τις δομές παραγωγής άστρων που εντόπισαν οι εθελοντές στον γαλαξία μας για να κατανοήσουμε καλύτερα τους μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από τη γέννησή τους» συμπληρώνει. Αυτές οι δομές άστρων έχουν την μορφή κοσμικών φυσαλίδων με τους ειδικούς να τις χαρακτηρίζουν «κουκούλια» μέσα στα οποία γεννιούνται τα άστρα. 

Ο Γαλαξίας και η Γη

Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι ο σχηματισμός των γαλαξιών ολοκληρώνεται πολλά δισεκατομμύρια έτη προτού αρχίσουν να δημιουργούνται ηλιακά συστήματα και να κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτοι πλανήτες μέσα σε αυτά. Νέα μελέτη της NASA έρχεται να ανατρέψει αυτή τη θεωρία, και μάλιστα με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο, αφού, όπως δείχνει, οι γαλαξίες συνεχίζουν να εξελίσσονται για πολλά δισεκατομμύρια έτη μετά τη γέννησή τους. Μάλιστα, σύμφωνα με τη μελέτη, ο γαλαξίας μας ολοκλήρωσε τη διαμόρφωσή του και έφθασε το τελικό σημείο σχηματισμού του, αυτό που γνωρίζουμε σήμερα, την ίδια ακριβώς εποχή που γεννιόταν το ηλιακό μας σύστημα.

Σύμφωνα με τα όσα πίστευαν ως σήμερα οι αστρονόμοι, οι γαλαξίες - ειδικά εκείνοι στη συμπαντική μας γειτονιά, συμπεριλαμβανομένου του δικού μας - ολοκλήρωσαν τις διεργασίες σχηματισμού και μορφοποίησής τους πριν από περίπου 8 δισεκατομμύρια έτη και έκτοτε εμφάνισαν μικρές και άνευ ιδιαίτερης σημασίας μεταβολές.

Οι ερευνητές της NASA κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει και ότι ειδικά οι σπειροειδείς γαλαξίες (όπως ο δικός μας) συνεχίζουν να εξελίσσονται και να διαμορφώνονται για αρκετά δισεκατομμύρια έτη μετά το χρονικό όριο που έχει θέσει η κρατούσα θεωρία.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι ο γαλαξίας μας συνέχιζε να βρίσκεται σε διαδικασία εξέλιξης και διαμόρφωσης πριν από 4,6 δισεκατομμύρια έτη, την εποχή δηλαδή που είχε ξεκινήσει και ο σχηματισμός του ηλιακού μας συστήματος.

Υπολογίζεται ότι η Γη γεννήθηκε πριν από περίπου 4,5 δισεκατομμύρια έτη, οπότε, αν η μελέτη της NASA είναι ορθή, ο πλανήτης μας βρισκόταν σε διαδικασία σχηματισμού του ταυτόχρονα με τον Γαλαξία.