Δευτέρα 26 Αυγούστου 2013

Δέκα χρόνια ανακαλύψεων του τηλεσκοπίου Spitzer

Η υπέρυθρη «ματιά» του μελέτησε κομήτες, αστεροειδής, άστρα και γαλαξίες
Δέκα χρόνια ανακαλύψεων του τηλεσκοπίου Spitzer
Κολάζ εικόνων από τη δεκαετή καριέρα του Spitzer. Για αναλυτικές λεζάντες δείτε το slideshow παρακάτω. (Φωτογραφία: NASA/JPL-Caltech )

Καλιφόρνια 
Μπορεί να μην είναι τόσο ευρέως γνωστό όσο το Hubble, άνοιξε όμως ένα μεγάλο παράθυρο στο Σύμπαν με τα υπέρυθρα μάτια του. Δέκα χρόνια μετά την εκτόξευσή του σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer συνεχίζει να φωτίζει τη σκοτεινή πλευρά του κόσμου.

Το διαστημικό παρατηρητήριο της ΝASA είναι σχεδιασμένο να βλέπει την υπέρυθρη ακτινοβολία που διαπερνά τη διαστρική σκόνη και αποκαλύπτει μακρινά, ψυχρά και σκονισμένα αντικείμενα.

Στη δεκαετή καριέρα του, το Spitzer μελέτησε κομήτες και αστεροειδής, μέτρησε άστρα και εξέτασε νεογέννητα άστρα και γαλαξίες.

Ήταν επίσης το πρώτο τηλεσκόπιο που κατάφερε να ανιχνεύσει φως που ερχόταν από έναν πλανήτη εκτός του Ηλιακού Συστήματος.

Μπόρεσε επίσης να ανιχνεύσει έναν ακόμα μεγάλο δακτύλιο στον Κρόνο, ο οποίος δύσκολα διακρίνεται στο ορατό φως.

Τώρα, η ΝASA σκοπεύει να αξιοποιήσει την υπέρυθρη όραση του Spitzer για να εντοπίσει τον κατάλληλο στόχο για μια αποστολή σύλληψης και εξερεύνησης ενός κοντινού αστεροειδή. Ο πρώτος υποψήφιος διαστημικός βράχος, ένας αστεροειδής με την ονομασία 2009 DB, θα εξεταστεί τον Οκτώβριο.

Το Spitzer ήταν το τέταρτο και τελευταίο από τα λεγόμενα Μεγάλα Παρατηρητήρια της NASA. Την τετράδα συμπληρώνουν το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το οποίο βλέπει στο ορατό τμήμα του φάσματος, το Παρατηρητήριο Ακτίνων Χ Chandra και το Παρατηρητήριο Ακτίνων Γάμμα Comptοn, το οποίο πια δεν λειτουργεί.

Η μαγεία του Διαστήματος με τα «μάτια» του Spitzer


Το άστρο Ήτα στον αστερισμό της Τρόπιδας, η λευκή κουκκίδα στο κέντρο, είναι ένα από τα μεγαλύτερα άστρα του Γαλαξία, με μάζα 100 φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου και ακτινοβολία ένα εκατομμύριο φορές ισχυρότερη. Η ακτινοβολία αυτή σπρώχνει μακριά τη σκόνη και δημιουργεί τρύπες στο νεφέλωμα.


To πλανητικό νεφέλωμα της Έλικας, σε απόσταση 700 ετών φωτός, μαγνητίζει τα τηλεσκόπια των ερασιτεχνών αστρονόμων λόγω της θεαματικής του εμφάνισης που θυμίζει μάτι. Τα πλανητικά νεφελώματα ονομάστηκαν έτσι επειδή θυμίζουν γιγάντιους πλανήτες όπως ο Δίας. Στην πραγματικότητα όμως είναι απομεινάρια νεκρών άστρων: τα εξωτερικά στρώματα του άστρου έχουν εκτιναχθεί στο Διάστημα και αυτό που μένει στο κέντρο είναι ένας λευκός νάνος.


Μαιευτήριο άστρων στον αστερισμό της Κασσιόπης. Τα πιο ηλικιωμένα άστρα, τα οποία διακρίνονταιως μπλε κουκίδες, σπρώχνουν μακριά τα αέρια και τη σκόνη και σχηματίσουν κοιλότητες σαν φυσαλίδες. Στα όρια αυτών των φυσαλίδων, νεότερα άστρα εμφανίζονται ροζ. Νέα άστρα σχηματίζονται και μέσα στις λευκές περιοχές.


To κέντρο του Γαλαξία μας σε μια εικόνα του Spitzer που καλύπτει απόσταση 2.400 ετών φωτός στον οριζόντιο άξονα. Η καρδιά του Μίλκι Ουέι κρύβεται μέσα σε ένα πέπλο αερίων και σκόνης, το οποίο όμως διαπερνά η υπέρυθρη ακτινοβολία που βλέπει το Spitzer. Οι φωτεινότεροι σχηματισμοί της εικόνας είναι άστρα. Το πράσινο αντιστοιχεί σε πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες της διαστρικής σκόνης, ενώ το κίτρινο και το μπλε αντιστοιχεί στη θερμική λάμψη της σκόνης.



Η εικόνα αυτή δείχνει τον πρώτο χάρτη της επιφάνειας ενός εξωπλανήτη, δηλαδή ενός εξωπλανήτη εκτός του Ηλιακού Συστήματος. Ο χάρτης δείχνει τις διαφορές θερμοκρασίας στα σύννεφα ενός αέριου πλανήτη με την ονομασία HD 189733b.


Τομή του μεγάλου δακτύλιου που ανακάλυψε το Spitzer στον Κρόνο. Ο μεγαλύτερος δακτύλιος του συστήματος έχει διάμετρο 200 φορές μεγαλύτερη από του Κρόνου και αποτελείται κυρίως από σωματίδια πάγου.


Ο γαλαξίας Messier 104, ένα γιγάντιο κοσμικό σομπρέρο είναι ένα από τα διασημότερα ουράνια σώματα. Στις υπέρυθρες εικόνες του Spitzer ανακαλύφθηκε ένας ακόμα δακτύλιος από σκόνη, ο οποίος εμφανίζεται εδω κόκκινος.


Το νεφέλωμα του Ωρίωνα είναι ορατό και με γυμνό μάτι ως κηλίδα στο ξίφος του ομώνυμου αστερισμού. Περίπου 1.000 νεογέννητα άστρα κρύβονται στη σκόνη αυτού του κοσμικού μαιευτήριου σε απόσταση 1.400 ετών φωτός.

ΠΗΓΗ:http://www.tovima.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου