Εκρηξη ακτίνων γάμμα που θύμισε το Big Bang

Η μεγαλύτερη κοσμική έκρηξη που καταγράφηκε ποτέ!

Καλλιτεχνική απεικόνιση της τρομερής έκρηξης ακτίνων γάμμα που εντόπισαν τα διαστημικά τηλεσκόπια. Credit: NASA Goddard Space Flight Center)

Είναι η μεγαλύτερη και η πιο έντονη έκρηξη που έχει καταγραφεί στο σύμπαν.

Και αν γινόταν πιο κοντά στη γη, δε θα βρισκόμασταν αυτή τη στιγμή εδώ. Το φαντασμαγορικό γεγονός έλαβε χώρα σε μια απόσταση 3,7 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τον πλανήτη μας, όμως τα τροχιακά τηλεσκόπια κατέγραψαν το φαινόμενο τον Απρίλιο. Θεωρείται η μεγαλύτερη κοσμική έκρηξη μετά το Big Bang, με τη διαφορά πως αυτό δε μπόρεσε να το παρατηρήσει ποτέ κανείς…

Επίσης: Τεράστια έκρηξη ακτίνων γάμμα παραλίγο να κάψει τη νεογέννητη Γη

Στον πιο κοινό τύπο έκρηξη ακτίνων-γ, που απεικονίζονται εδώ, ένα ετοιμοθάνατο άστρο μεγάλης μάζας σχηματίζει μια μαύρη τρύπα (αριστερά), ο οποίος ο δηγεί ένα πίδακα σωματιδίων στο διάστημα. Φως σε όλο το φάσμα προκύπτει από το θερμό αέριο κοντά στη μαύρη τρύπα, οι συγκρούσεις εντός του πίδακα, και από την αλληλεπίδραση του πίδακα με το περιβάλλον του.

Image Credit: 

NASA's Goddard Space Flight Center

Ο θάνατος ενός γιγαντιαίου αστεριού, η κατάρρευσή του σε μαύρη τρύπα, η ακόλουθη δημιουργία ενός σούπερ νόβα και η έκλυση κολοσσιαίων ποσοτήτων ακτίνων γάμμα. Αυτή η ακολουθία γεγονότων μας έδωσε τις εντυπωσιακές εικόνες που ακολουθούν. Τα τηλεσκόπια της NASA παρακολουθούν παρόμοια φαινόμενα εδώ και δύο δεκαετίες και κατά μέσο όρο καταγράφουν ένα κάθε δύο μέρες. Αυτή τη φορά όμως, τα μεγέθη ήταν άνευ προηγουμένου. Η ενέργεια που διαχύθηκε στο σύμπαν από την έκρηξη αυτή ήταν πέντε φορές μεγαλύτερη από τη δεύτερη μεγαλύτερη που παρατηρήθηκε ποτέ, το 1999. Πρόκειται για ένα αστέρι με μάζα 20-30 φορές αυτή του Ήλιου αλλά μόνο δυο φορές το μέγεθός του, με άλλα λόγια για ένα άστρο εξαιρετικά υψηλής πυκνότητας. Οι εκρήξεις ακτινών γάμμα είναι ούτως ή άλλως οι πιο βίαιες του σύμπαντος και η συγκεκριμένη ήταν τόσο ισχυρή που άγγιξε τα τεχνικά όρια των οργάνων παρακολούθησης που διαθέτουμε. Παρά την απόσταση των 3,7 δισεκατομμυρίων ετών φωτός-9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα, η έκρηξη ήταν τόσο ισχυρή που φάνηκε σαν να έγινε δίπλα μας. Κι όλα αυτά, ενώ οι περισσότερες εκρήξεις που έχουν καταγραφεί από τα τηλεσκόπια της NASA στο παρελθόν, τοποθετούνταν σε αποστάσεις τουλάχιστον διπλάσιες. Μπορεί να ήταν εξίσου ισχυρές, αλλά σε τέτοιες αποστάσεις η λάμψη τους δεν ήταν και εξίσου ισχυρή.

Οι χάρτες δείχνουν τον ουρανό σε ενέργειες πάνω από 100 MeV, όπως φαίνεται από το LAT το όργανο του Fermi. Αριστερά: Ο ουρανός κατά τη διάρκεια 3 ωρών, χρονικό διάστημα πριν από την GRB 130427A. Δεξιά: Μια 3-ωρη διάρκεια χάρτη που λήγει 30 λεπτά μετά την έκρηξη. Το GRB 130427A βρισκόταν στον αστερισμό του Λέοντα, κοντά στα σύνορα με την Μεγάλη Άρκτο.

Image Credit: 

NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration

Σύμφωνα με τους αστρονόμους, οι πιθανότητες να προκύψει μια έκρηξη ακτίνων γάμμα (ειδικά αυτής της τάξης) στο γαλαξία μας, υπολογίζονται περίπου μια στα 10 εκατομμύρια. Εξάλλου, η έκρηξη θα πρέπει να είναι στραμμένη προς το μέρος μας για να είναι ορατή (και ενδεχομένως επικίνδυνη). Πάντως, οποιοσδήποτε πλανήτης τύχαινε να βρεθεί στο κύμα που ακολουθεί μια έκρηξη ακτινών γάμμα, θα έχανε αυτοστιγμεί την ατμόσφαιρά του και θα μεταμορφωνόταν σε έναν φλογισμένο κόσμο. Από τη γη είναι αδύνατον να παρατηρήσουμε εκρήξεις ακτίνων γάμμα, αφενός διότι η ατμόσφαιρα τις καθιστά αόρατες σε εμάς, αφετέρου διότι ανήκουν στο μη ορατό μέρος του φάσματος. Ωστόσο, οι δορυφόροι της NASA διαθέτουν ειδικό εξοπλισμό που καθιστά τις ακτίνες γάμμα «ορατές» στο ανθρώπινο μάτι. Οπωσδήποτε εντυπωσιακές, αυτού του τύπου οι εκρήξεις σηματοδοτούν ουσιαστικά τον συμπαντικό κύκλο της γέννησης και του θανάτου. Πρόκειται κατά μια έννοια, για κοσμικά πυροτεχνήματα.

Αυτή η κινούμενη εικόνα δείχνει το πιο κοινό είδος της έκρηξης ακτίνων γάμμα, πιστεύεται ότι συμβαίνουν όταν ένα τεράστιο αστέρι καταρρέει, σχηματίζει μια μαύρη τρύπα, και εκρήξεις από πίδακες σωματιδίων προς τα έξω σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός. Παρουσιάζεται ένας πίδακας να ενισχύει σημαντικά τη φαινόμενη λαμπρότητα της. Μια εικόνα από το Fermi του GRB 130427A τελειώνει την ακολουθία.

ΠΗΓΗ: http://www.news.gr