ESA Euronews: Η διαστημική οδύσσεια της Ευρώπης συμπληρώνει μισό αιώνα ζωής
Στις μέρες μας ο διαστημικός τομέας είναι παντού γύρω μας: στην πλοήγηση και τις τηλεπικοινωνίες. Η διαστημική δραστηριότητα στην Ευρώπη μετρά ήδη 50 χρόνια. Με αφορμή την επέτειο θα πάμε πίσω στον χρόνο, σε μία ενδιαφέρουσα διαδρομή. Πρόκειται για μισό αιώνα ανακαλύψεων και μεγάλων συγκινήσεων.
Τα πρώτα βήματα της Ευρώπης στο διάστημα έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του '60, στην καρδιά του Ψυχρού Πολέμου. Ο κόσμος μόλις είχε αρχίσει τον αγώνα για την κατάκτηση του διαστήματος. Ο Σπούτνικ είχε στείλει το πρώτο σήμα, ο Γιούρι Γκαγκάριν είναι μπει σε τροχιά και στον πλανήτη Γη είχε αρχίσει η κόντρα μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Σοβιετικής Ένωσης.
«Ο κόσμος ήταν ένα εξαιρετικά ευάλωτο μέρος. Η αντιπαλότητα των υπερδυνάμεων έφτασε στο απόγειό της στις αρχές του '60, ειδικότερα γύρω από την κρίση των πυραύλων της Κούβας. Ήμουν νέος και πίστευα, ότι είχε φτάσει το τέλος του κόσμου. Το ίδιο νομίζω πίστευαν πολλοί άνθρωποι», εξηγεί ο Τζον Κριγκά, ιστορικός στο ινστιτούτο τεχνολογίας στην Τζόρτζια των ΗΠΑ.
Σε αυτό το κλίμα έντασης εμφανίζονται ο Ιταλός Εντουάρντο Αμάλντι και ο Γάλλος Πιέρ Οζέ, δύο Ευρωπαίοι φυσικοί.
Πίστευαν με θέρμη πως οι πύραυλοι και οι δορυφόροι έπρεπε να χρησιμοποιούνται για την επιστήμη και όχι για παλικαρισμούς.
«Οι χώρες που έβαλαν τις βάσεις για το ευρωπαϊκό διάστημα είναι χώρες που 20 χρόνια πριν ήταν σε πόλεμο, σε έναν άγριο πόλεμο. Αυτές οι χώρες ενώθηκαν και αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν κοινή γλώσσα, που δεν θα τους οδηγούσε σε σύγκρουση. Αυτή ήταν η γλώσσα της επιστήμης», επισημαίνει ο Ρότζερ Μορίς Μπονέ, πρώην επιστημονικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος.
Υπό την ηγεσία του Αμάλντι και του Οζέ, η Ευρώπη έκανε δύο τεράστια βήματα στο διάστημα με δύο διαστημικούς οργανισμούς - έναν για τους πυραύλους, τον ELDO και έναν για την επιστημονική έρευνα, τον ESRO.
Τα πρώτα χρόνια οι διαθέσιμοι προϋπολογισμοί ήταν περιορισμένοι, τα προβλήματα για την κατασκευή ευρωπαϊκού πυραύλου επίμονα, ενώ η ένταση μεταξύ συνεργατών όπως η Βρετανία και η Γαλλία συνεχιζόταν.
«Και ξαφνικά στα τέλη της δεκαετίας του '60 συμφώνησαν πως έπρεπε να αρχίσει η συγχώνευση των δύο οργανισμών. Στην αρχή έγιναν σπασμωδικές κινήσεις. Το πρόγραμμα προχώρησε προς υλοποίηση σε μια επεισοδιακή συνάντηση των φορέων το 1973. Τότε μπήκαν οι βάσεις για έναν ενιαίο οργανισμό. Η βασική του αποστολή αφορούσε στην επιστημονική έρευνα του διαστήματος. Η έρευνα εντάχθηκε υποχρεωτικά στο πρόγραμμα, όχι από αγάπη για την επιστήμη, αλλά επειδή δεν επιθυμούσαν να την χρηματοδοτούν πλέον συνεχώς σε πανεπιστημιακό επίπεδο», τονίζει ο Τζον Κριγκά.
Η υποχρέωση χρηματοδότησης της νεοσύστατης Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος θεωρήθηκε επιτυχής, καθώς έδωσε ώθηση στην έρευνα. Όμως η Ευρώπη εξακολουθούσε να χρειάζεται τον δικό της πύραυλο.
«Οι Γερμανοί δεν συμφωνούσαν με την κατασκευή του Αριάν, ενώ οι Βρετανοί ήταν εξαιρετικά εχθρικοί με το εγχείρημα. Οι Γάλλοι έλεγαν ότι θα προχωρούσαν μόνοι τους. Πράγματι χάρη στο πείσμα τους και στην καχυποψία για τα κίνητρα των ΗΠΑ, οι Γάλλοι ξεκίνησαν την περιπέτεια. Και δίχως αμφιβολία αυτή ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία της Ευρώπης στην διαστημική της πορεία», δηλώνει ο Τζον Κριγκά.
Ο Αριάν 1 εκτοξεύτηκε το 1979.
Και παρότι σχεδιάστηκε για να εξυπηρετήσει τον αναδυόμενο τηλεπικοινωνιακό τομέα, έβαλε σε τροχιά και επιστημονικές αποστολές. Ξεχώρισε η αποστολή του διαστημόπλοιου Giotto που πέρασε ακριβώς δίπλα από τον κομήτη Χάλεϊ το 1986.
«Εργαζόμουν στον τομέα του διαστήματος για περισσότερα από 40 χρόνια. Άρχισα στο πανεπιστήμιο, αλλά η πιο δυνατή ανάμνηση που έχω είναι από την νύχτα που ο Χάλει συναντήθηκε με το Giotto. Η αδρεναλίνη είχε χτυπήσει κόκκινο. Η δουλειά ήταν σκληρή και έπρεπε να γίνει σωστά. Ξαφνικά στο σημείο όπου είχαν φτάσει πολύ κοντά, το διαστημόπλοιο χτυπήθηκε και χάθηκε το σήμα. Επανήλθε έπειτα από 20 λεπτά. Ήταν αναπάντεχο. Αυτό που ζήσαμε όλοι στη βάση του ESOCήταν πραγματικά μία απίστευτη εμπειρία», θυμάται ο διαχειριστής των αποστολών Giotto καιRosetta Γκέρχαρντ Σβερμ.
Μια δεκαετία αργότερα, το 1996, η Ευρωπαική οδύσσεια του διαστήματος έφτασε σε πολύ χαμηλό σημείο.
Ο νέος Αριάν 5 ξεκίνησε την πρώτη του πτήση μεταφέροντας πολύτιμους περιβαλλοντικούς δορυφόρους Cluster.
Ήταν καταστροφή. Εξερράγη εν πτήση 40 δευτερόλεπτα μετά την απογείωση.
«Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου εκείνους του γίγαντες που ήταν επικεφαλής της επιχείρησης. Πραγματικοί γίγαντες, ισχυροί, αρχηγικοί, που είχαν λυγίσει και έκλαιγαν σε μια αποθήκη πίσω από το κέντρο ελέγχου του πυραύλου. Ορκίστηκα πως θα αρχίζαμε πάλι την αποστολή του Cluster και αυτό ακριβώς κάναμε», λέει ο Ρότζερ Μορίς Μπονέ, πρώην επιστημονικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος.
Ο Cluster συνέχισε να είναι ενεργός. Το 2005 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος σε συνεργασία με τη ΝASA, γιόρτασε μια από τις πιο τολμηρές αποστολές του.
O ανιχνευτής Huygens προσεδαφίστηκε στον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου, τον Τιτάνα.
«Η προσεδάφιση του Huygens στον Τιτάνα ήταν έναν καταπληκτικό επίτευγμα. Ήταν τρομερά δύσκολο να οδηγηθεί εκεί ο ανιχνευτής. Πρόκειται για την πιο μακρινή προσεδάφιση που έγινε ποτέ στην ιστορία», τονίζει ο διαχειριστής των αποστολών Giotto και Rosetta Γκέρχαρντ Σβερμ.
Στη Γη, πίσω από το κύρος της επιστήμης ξεδιπλώνεται, στις διυπουργικές συναντήσεις, η τέχνη της πολιτικής.
Για τη χρηματοδότηση του Διαστήματος δινόταν πάντα μεγάλος αγώνας. Ένας από τους πυλώνες των διαπραγματεύσεων αφορά στην αρχή της δίκαιης επιστροφής - ό,τι επενδύει μια χώρα, της επιστρέφεται σε συμβόλαια.
Αυτό βελτιώνει το επίπεδο τεχνογνωσίας, αλλά έχει και προβλήματα.
«Μεγάλες χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, που ίσως θα μπορούσαν να κινηθούν πιο γρήγορα, ίσως πιο αποτελεσματικά, ίσως και πιο οικονομικά, δημιούργησαν μεγάλες κοινοπραξίες στις οποίες αν μια χώρα συμμετέχει με 5% πρέπει να πάρει πίσω 5% σε συμβόλαια υψηλής τεχνολογίας και αυτό είναι περίπλοκο για τη διαχείριση», αναφέρει ο Τζον Κριγκά.
Αυτή η περίπλοκη, συνεταιριστική διαδικασία εξακολουθεί να φέρνει αποτελέσματα.
«Σήμερα συνεχίζει να δουλεύει το Mars Express, το Venus Express ενώ η Ροζέτα είναι πολύ κοντά στον κομήτη», εξηγεί ο Γκέρχαρντ Σβερμ.
«Η Ευρώπη της επιστήμης είναι η Ευρώπη που εργάζεται. Η Ευρώπη του διαστήματος είναι από τις πιο εντυπωσιακές συνιστώσες της Ευρώπης που προοδεύει», δηλώνει ο Ρότζερ Μορίς Μπονέ, πρώην επιστημονικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος.
Είναι μια Ευρώπη στην οποία οι ασφαλείς διαστημικές αποστολές έχουν γίνει πια ρουτίνα για τους επιστήμονες. Οι αποστολές αυτές οριοθετούν τα αληθινά σύνορα της γνώσης.
ΠΗΓΗ: esa.int
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου