Τα σιντριβάνια του Σύμπαντος

Πίδακες νερού και υλικών ξεπηδούν με μεγάλη ταχύτητα από φεγγάρια, κομήτες, άστρα και μαύρες τρύπες

Δεν είναι ανθρώπινη εφεύρεση τα σιντριβάνια αφού, όπως φαίνεται, υπάρχουν, και μάλιστα διαφόρων ειδών, στη διαστημική... φύση. Τα τηλεσκόπια και τα διαστημικά σκάφη εξερεύνησης έχουν εντοπίσει κοσμικά σιντριβάνια σε κάθε πιθανό αλλά και απίθανο σημείο του Σύμπαντος.

Οι θερμοπίδακες του Εγκέλαδου

Το διαστημικό σκάφος «Cassini» από το 2004 εξερευνά το σύστημα του Κρόνου. Το 2005 το «Cassini» έφτασε στον Εγκέλαδο, έναν μικρό παγωμένο δορυφόρο του Κρόνου. Ανακάλυψε ότι από το νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου πίδακες υλικού ξεπηδούσαν με ορμή στο Διάστημα. Εκτοτε το «Cassini» συνέχισε να κάνει τακτικές επισκέψεις στον Εγκέλαδο αποκαλύπτοντας την παρουσία θερμοπιδάκων που λειτουργούν με τρόπο παρόμοιο με τους θερμοπίδακες της Γης. Οι επιστήμονες της αποστολής συγκέντρωσαν και ανέλυσαν όλα τα δεδομένα που έχει συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια από τον Εγκέλαδο το διαστημικό σκάφος. Εντόπισαν την ύπαρξη 101 θερμοπιδάκων στο νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου τα οποία και χαρτογράφησαν. Η νέα ανακάλυψη εκτός των άλλων επιβεβαιώνει τις υποψίες των ειδικών ότι βαθιά στο υπέδαφος του Εγκέλαδου υπάρχει νερό σε υγρή μορφή και μάλιστα έχει δημιουργηθεί μια μεγάλη υπόγεια θάλασσα. Το νερό, όπως φαίνεται, έχει βρει κάποιον τρόπο να ανεβαίνει στην επιφάνεια και να εκτοξεύεται στο Διάστημα μέσα από του θερμοπίδακες.

Η Δήμητρα παράγει περίπου έξι κιλά υδρατμών ανά δευτερόλεπτο

Οι πίδακες της Δήμητρας

Εναν χρόνο προτού το διαστημικό σκάφος «Dawn» προσεγγίσει τη Δήμητρα (Ceres), τον μεγαλύτερο αστεροειδή του ηλιακού μας συστήματος, διεθνής ομάδα αστρονόμων έκανε μια εντυπωσιακή ανακάλυψη. Εντόπισε την παρουσία νερού στη Δήμητρα. Πίδακες υδρατμών εκτινάσσονται στο Διάστημα από το εσωτερικό του αστεροειδούς που τα τελευταία χρόνια έχει... αναβαθμιστεί και κατατάσσεται πλέον στους λεγόμενους «πλανήτες-νάνους». Η Δήμητρα ανακαλύφθηκε το 1801 και έχει διάμετρο περίπου 950 χιλιομέτρων. Είναι ο μεγαλύτερος και πιο σφαιρικός αστεροειδής του ηλιακού μας συστήματος. Το 1991 παρατηρήσεις υπέδειξαν την πιθανή παρουσία νερού σε αυτήν, στη συνέχεια όμως δεν κατέστη εφικτό να εντοπιστούν ίχνη νερού. Ομάδα ευρωπαίων και αμερικανών επιστημόνων με επικεφαλής τον Μίκαελ Κίπερς του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) χρησιμοποίησε το διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel για να μελετήσει τη Δήμητρα. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν στον αστεροειδή πίδακες υδρατμών που εκτινάσσονται από το εσωτερικό του στο Διάστημα. Εκτιμούν ότι ο αστεροειδής παράγει περίπου έξι κιλά υδρατμών ανά δευτερόλεπτο.

Αστρικό σιντριβάνι

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Λέιντεν στην Ολλανδία χρησιμοποιώντας το διαστημικό παρατηρητήριο Herschel εντόπισαν έναν πρωτοαστέρα (νεογέννητο άστρο) σε απόσταση 750 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Περσέα. Το άστρο, που έχει ηλικία μόλις 100.000 ετών, εξακολουθεί να περιβάλλεται από το νέφος αερίων και σκόνης μέσα στο οποίο δημιουργήθηκε.

Οι επιστήμονες κατάφεραν με τη βοήθεια του Herschel να διεισδύσουν μέσα στο νέφος και να καταγράψουν ένα εντυπωσιακό φαινόμενο. Νερό δημιουργείται στο εσωτερικό του άστρου και εκτοξεύεται από τους δύο πόλους του με ταχύτητες που αγγίζουν, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών, τα 200.000 χλμ./ώρα.

Σιντριβάνι από πάγο

Ο κομήτης Hartley 2 χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς «υπερδραστήριος». Και αυτό διότι καθώς ο κομήτης θερμαίνεται από τον Ηλιο ο ξηρός πάγος που βρίσκεται στο εσωτερικό του μετατρέπεται σε αέριο και πιο συγκεκριμένα σε διοξείδιο του άνθρακα. Οταν το αέριο απεγκλωβίζεται από τον κομήτη τραβάει μαζί του και νερό σε παγωμένη μορφή το οποίο εκτοξεύεται στο διαστημικό κενό.

Εκτόξευση ύλης

Διεθνής ομάδα ερευνητών, χρησιμοποιώντας ραδιοτηλεσκόπια που βρίσκονται σε διαφορετικές τοποθεσίες, εντόπισε στον γαλαξία Κένταυρο Α δύο γιγάντιους πίδακες ύλης η οποία εκπέμπεται από τη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στο κέντρο του. Ο γαλαξίας Κένταυρος Α (ή NGC 5128) βρίσκεται σε απόσταση περίπου 12 εκατομμυρίων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό του Κενταύρου. Εχει παράξενη μορφολογία και μοιάζει να περιβάλλεται από έναν δίσκο σκόνης. Είναι από τους πιο ενεργούς γαλαξίες αφού, εκτός των άλλων, εκπέμπει πολύ μεγάλες ποσότητες ραδιοκυμάτων και ακτίνων Χ. Στο κέντρο του υπάρχει μια υπερβαρεία μαύρη τρύπα που έχει μάζα 55 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Ηλίου!

Οι ερευνητές «στοχοποίησαν» μια περιοχή έκτασης 4,2 ετών φωτός και άρχισαν να την παρατηρούν με πολλά τεχνικά μέσα για να μελετήσουν την εκπομπή ύλης από τη μαύρη τρύπα. Από την έρευνά τους προέκυψε ότι ο καθένας από τους δύο πίδακες που κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις έχει μήκος ένα εκατομμύριο έτη φωτός. Η ταχύτητα με την οποία κινείται η ύλη από τη μαύρη τρύπα προς τα έξω είναι περίπου 100.000 χιλιόμετρα/δευτερόλεπτο, δηλαδή το ένα τρίτο της ταχύτητας του φωτός.

Πάνω από 100 θερμοπίδακες έχουν εντοπιστεί στον Εγκέλαδο

Πηγή: tovima.gr