Του Χαμπλ βρίσκει άστρο που ήταν κρυμμένο για 21 χρόνια στο έντονο φως ενός σουπερνόβα

Καλλιτεχνική απεικόνιση του σουπερνόβα 1993J

Credit: NASA, ESA, and G. Bacon (STScI)

Καλλιτεχνική απεικόνιση του υπερκαινοφανούς 1993J, ένα άστρο που εκρήγνυται στο γαλαξία M81 του οποίου το φως του έφτασε σε εμάς πριν από 21 χρόνια. Το σουπερνόβα προέρχεται από ένα σύστημα διπλού άστρου, όπου το μέλος ήταν ένα τεράστιο αστέρι που εξερράγη μετά τη "μετάγγιση" περισσότερου υδρογόνου στο άστρο του. Μετά από δύο δεκαετίες, οι αστρονόμοι έχουν επιτέλους εντοπίσει το μπλε ήλιο που καίει το συνοδό άστρο, όπως φαίνεται στο κέντρο του επεκτινόμενου νεφελώματος των συντριμμιών από το σουπερνόβα. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ εντόπισε την υπεριώδη λάμψη του συντρόφου που επέζησε ενσωματωμένο στο ξεθώριασμα της λάμψης του σουπερνόβα.

Οι αστρονόμοι που χρησιμοποίησαν το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ της NASA, ανακάλυψαν ένα συνοδό άστρο σε ένα σπάνιο είδος σουπερνόβα. 
Αυτή η παρατήρηση επιβεβαιώνει τη θεωρία ότι η έκρηξη προήλθε από ένα σύστημα διπλών αστέρων, όπου ένα αστέρι τροφοδότησε τη απώλεια της μάζας από τη γήρανση του πρωτογενούς άστρου.

Αυτή η ανίχνευση είναι η πρώτη φορά που οι αστρονόμοι ήταν σε θέση να θέσουν περιορισμούς σχετικά με τις ιδιότητες του άστρου σε μια ασυνήθιστη κατηγορία σουπερνόβα που ονομάζεται τύπου IIb. 
Θα ήταν σε θέση να εκτιμήσουν τη φωτεινότητα και την μάζα του άστρου που επέζησε, παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες που προηγήθηκαν της έκρηξης.

"Ένα δυαδικό σύστημα είναι πιθανόν να απαιτεί να χάσει την πλειονότητα του περιβλήματος υδρογόνου του πρωτογενούς άστρου πριν από την έκρηξη. 
Το πρόβλημα είναι ότι, μέχρι σήμερα, οι άμεσες παρατηρήσεις του προβλεπόμενου δυαδικού άστρου συντρόφου ήταν δύσκολο να ληφθούν, δεδομένου ότι είναι τόσο εξασθενημένο σε σχέση προς το ίδιο το σουπερνόβα," δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Ori Fox του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια (UC) στο Μπέρκλεϊ.

"Όταν εντοπίστηκε για πρώτη φορά το SN 1993J ως σουπερνόβα τύπου IIb, ήλπιζα ότι κάποια μέρα θα ήμασταν σε θέση να ανιχνεύσουμε το ύποπτο συνοδό άστρο του," είπε ο Filippenko. «Τα νέα δεδομένα του Χαμπλ δείχνουν ότι το έχουμε κάνει τελικά, έτσι ώστε, επιβεβαιώνοντας το ηγετικό πρότυπο για τον τύπο IIb σουπερνόβα.»

Τα συνδυασμένα δεδομένα επίγειας ομάδας για το ορατό φως και τις εικόνες από το το Χαμπλ δύο μέσων για τη συλλογή του υπεριώδους φωτός. 
Στη συνέχεια κατασκευάστηκε ένα φάσμα πολλαπλών μηκών κύματος που ταιριάζει με αυτό που είχε προβλεφθεί για τη λάμψη ενός αστεριού συντρόφου.

Οι, Fox, Filippenko και Bostroem λένε ότι η περαιτέρω έρευνα θα περιλαμβάνει την τελειοποίηση των περιορισμών για αυτό το αστέρι και οριστικά θα δείξουν ότι το αστέρι είναι παρόν.

Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στις 20 Ιουλίου στο Αστροφυσικό Περιοδικό (Astrophysical Journal).

Σουπερνόβα 1993J στο σπειροειδή γαλαξία M81

Photo Credit: NASA, ESA, A. Zezas (CfA), and A. Filippenko (UC Berkeley)

Αυτή η σύνθετη φωτογραφία από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ, δείχνει τη θέση του σουπερνόβα 1993J μέσα στο μαγευτικό σπειροειδή γαλαξία M81. Αν και οι αστρονόμοι είδαν το αστέρι να εκρήγνυνται ως σουπερνόβα πριν από 21 χρόνια, η λάμψη από την έκρηξη εξακολουθεί να είναι παρούσα, όπως φαίνεται στην ένθετη εικόνα. Το σουπερνόβα έχει ξεθωριάσει στο σημείο όπου οι αστρονόμοι είναι πεπεισμένοι ότι έχει ενταχθεί στην υπεριώδη λάμψη ενός πολύ καυτού συνοδού άστρου.

Σενάριο για τον τύπο IIb σουπερνοβα 1993J

Credit: NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

Αυτή η εικόνα δείχνει τα βασικά βήματα στην εξέλιξη ενός σουπερνόβα τύπου IIb.

Πίνακας 1: Δύο πολύ ζεστά Αστέρια σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο σε ένα δυαδικό σύστημα.

Πίνακας 2: Το ελαφρώς πιο ογκώδες μέλος του ζευγαριού εξελίσσεται σε ένα διογκωμένο κόκκινο γίγαντα και οι διαρροές του υδρογόνου στο εξωτερικό περίβλημα του πάνω στο συνοδό άστρο.

Πίνακας 3: Το πιο ογκώδες αστέρι εκρήγνυται ως σουπερνόβα.

Πίνακας 4: Το άστρο συνοδός επιβιώνει από την έκρηξη. Επειδή έχει "κλειδώσει" το μεγαλύτερο μέρος του υδρογόνου στο σύστημα, είναι το μεγαλύτερο και το πιο καυτό αστέρι από όταν γεννήθηκε. Η πύρινη σφαίρα του σουπερνόβα εξασθενίζει.

HST ACS Εικόνα του M81

Σε πλήρη ανάλυση (6000x4106)

Credit: NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)

HST WFC3 Εικόνα του σουπερνόβα 1993J

Credit: NASA, ESA, and O. Fox (University of California, Berkeley), A. Bostroem (STScI), S. Van Dyk (Caltech), A. Filippenko (University of California, Berkeley), C. Fransson (Stockholm University), T. Matheson (NOAO), S. Cenko (University of California, Berkeley, and NASA/GSFC), P. Chandra (National Center for Radio Astrophysics/Pune University, India), V. Dwarkadas (University of Chicago), W. Li and A. Parker (University of California, Berkeley), and N. Smith (Steward Observatory)

Περίμετρο και Κλίμακα εικόνας για το σουπερνοβα 1993J

Illustration Credit: NASA, ESA, and Z. Levay (STScI)

Μετάφραση: To-New-Sas

Πηγή: hubblesite.org