Πολύχρωμη προβολή του υπερκαινοφανούς
Πνευματικά δικαιώματα ESA / XMM-Νιούτον & ΝΑΣΑ / Τσάντρα (ακτίνων-Χ)· ΝΑΣΑ / Γουαις/ Σπίτζερ (Υπέρυθρο)
Τα περισσότερα ουράνια γεγονότα ξεδιπλώνονται σε χιλιάδες χρόνια ή περισσότερο, καθιστώντας αδύνατη την παρακολούθηση της εξέλιξής τους με ανθρώπινα χρονοδιαγράμματα.
Οι υπερκαινοφανείς αστέρες (σουπερνοβα) αποτελούν αξιοσημείωτες εξαιρέσεις, οι ισχυρές αστρικές εκρήξεις που κάνουν τα αστέρια τόσο φωτεινά όσο ένας ολόκληρος γαλαξίας για αρκετές ημέρες.
Αν και είναι πολύ σπάνιες - μόνο λίγες τέτοιες εκρήξεις λαμβάνουν χώρα κάθε αιώνα σε ένα τυπικό γαλαξία – οι σουπερνοβα μπορεί να είναι ορατoί με γυμνό μάτι αν είναι εύλογα κοντά.
Στην πραγματικότητα, όταν ανακαλύφθηκαν οι supernovas θεωρήθηκαν πως είναι νέα αστέρια που εμφανίζονται στον ουρανό - «νοβα» σημαίνει νέα στα λατινικά.
Οι αστρονόμοι έχουν καταγράψει supernovas πολύ πριν τη θεωρητική κατανόηση αυτών των γεγονότων ως αστρικές εκρήξεις που αναπτύχθηκε τον 20ο αιώνα.
Η αρχαιότερη τεκμηριωμένη καταγραφή χρονολογείται πίσω στο 185 μ.Χ., όταν Κινέζοι αστρονόμοι είδαν ένα 'φιλοξενούμενο αστέρι' που παρέμεινε ορατό για αρκετούς μήνες, στην περιοχή των δύο αστέρων Άλφα και Βήτα Κενταύρου.
Το υλικό που εκτοξεύεται κατά τη διάρκεια αυτών των εκρήξεων μαζεύει αέριο και σκόνη από το περιβάλλον τους, δημιουργώντας όμορφα υπολείμματα υπερκαινοφανών που μπορεί να παρατηρηθούν πολύ καιρό μετά την έκρηξη.
Οι σύγχρονοι αστρονόμοι πιστεύουν ότι το αντικείμενο που φαίνεται σε αυτήν την εικόνα, το υπόλειμμα υπερκαινοφανούς RCW 86, είναι ό, τι απομένει από τη σουπερνόβα που ανακαλύφθηκε το 185 μ.Χ.
Η μπλε και πράσινη λάμψη στα άκρα της φούσκας αντιπροσωπεύει την εκπομπή ακτίνων Χ από θερμό αέριο, που θερμαίνεται σε εκατομμύρια βαθμούς με κρουστικά κύματα που δημιουργούνται μετά την έκρηξη.
Η διάχυτη κόκκινη λάμψη σηματοδοτεί υπέρυθρη εκπομπή από θερμή σκόνη στο διαστρικό μέσο γύρω από το RCW 86. Διασκορπισμένα σε όλη την εικόνα, με κίτρινο, είναι τα νεαρά αστέρια που φεγγοβολούν λαμπρά στα υπέρυθρα μήκη κύματος.
Αυτή η εικόνα συνδυάζει δεδομένα ακτίνων Χ από το XMM-Νιουτον της ESA και το Παρατηρητήριο ακτίνων-Χ Τσαντρα της ΝΑΣΑ (συνδυάζονται για να σχηματίσουν τα μπλε και πράσινα χρώματα) με παρατηρήσεις στο υπέρυθρο από το διαστημικό τηλεσκόπιο της ΝΑΣΑ Σπιτζερ διαστημικό τηλεσκόπιοκαι Ευρέως-Πεδίου Υπέρυθρη Έρευνα Εξερεύνησης (κίτρινο και κόκκινο).
Το υπόλειμμα υπερκαινοφανούς RCW 86 είναι περίπου 8000 έτη φωτός μακριά.
Αυτή η εικόνα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2011.
Το 185 μ.Χ., Κινέζοι αστρονόμοι κατέγραψαν την εμφάνιση ενός νέου αστεριού στον αστερισμό Nanmen – ένα μέρος του ουρανού που ταυτίζεται με το α και β Κενταύρου στους σύγχρονους αστρικούς χάρτες.
Το νέο αστέρι ήταν ορατό για μήνες και πιστεύεται ότι είναι η πρώτη καταγεγραμμένη σουπερνόβα.
Αυτή η σύνθετη εικόνα πολλαπλών μήκους κύματος από τροχιακά τηλεσκόπια του 21ου αιώνα, το XMM-Νιούτον και Τσάντρα σε ακτίνες Χ, Σπίτζερ και Γουαις στο υπέρυθρο, δείχνουν το RCW 86 που τώρα ξέρουμε ότι είναι τα κατάλοιπα αυτής της αστρικής έκρηξης.
Η ψευδόχρωμη θέα εντοπίζει διαστρικό αέριο που θερμαίνεται από το επεκτατικό ωστικό κύμα της σουπερνόβα σε ακτίνες Χ (μπλε και πράσινο) και ακτινοβολία διαστρικής σκόνης σε χαμηλότερες θερμοκρασίες στο υπέρυθρο φως (κίτρινο και κόκκινο).
Η αφθονία του σιδήρου και η έλλειψη ενός άστρου νετρονίων ή πάλσαρ στο απομεινάρι δείχνουν ότι η αρχική σουπερνόβα ήταν τύπου Ia.
Τα σουπερνόβα τύπου Ia είναι θερμοπυρηνικές εκρήξεις που καταστρέφουν ένα αστέρι λευκό νάνο καθώς επαυξάνει υλικό από έναν σύντροφο σε ένα δυαδικό αστρικό σύστημα.
Οι ταχύτητες που μετρήθηκαν στις ακτίνες-Χ εκπέμπουν κελύφη και η υπέρυθρη θερμοκρασία της σκόνης δείχνει ότι τα κατάλοιπα επεκτείνονται πολύ γρήγορα σε μια αξιόλογη χαμηλής πυκνότητας φυσαλίδα που δημιουργήθηκε πριν από την έκρηξη από το σύστημα του λευκού νάνου.
Κοντά στο επίπεδο του Γαλαξία μας, η RCW 86 είναι περίπου 8.200 έτη φωτός μακριά και έχει μια ακτίνα περίπου 50 έτη φωτός.
Πηγή: TSENE (κείμενο) - esa
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου