Στιγμιότυπο από κοσμική έκρηξη ραδιοκυμάτων σε πραγματικό χρόνο

Μυστηριώδης κοσμική έκρηξη ραδιοκυμάτων λαμβάνεται σε πραγματικό χρόνο

Σουινμπερν Παραγωγές Αστρονομίας 

Αυτή είναι μια σχηματική απεικόνιση του ΟΕΒΕΚΑ (CSIRO) στο ραδιοτηλεσκόπιο Παρκς που λαμβάνει το πολωμένο σήμα από τη νέα «γρήγορη ραδιοφωνική έκρηξη».

Οι εκρήξεις ραδιοκυμάτων διαρκούν λίγα χιλιοστά του δευτερολέπτου, ενώ πρωτο-ανακαλύφθηκαν μόλις το 2007 και μάλιστα κατά τύχη, μέσω της ανάλυσης δεδομένων από το ραδιοτηλεσκόπιο Parkes στην Αυστραλία.

Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σουίνμπερν στη Μελβούρνη ήρθαν ένα βήμα πιο κοντά στο να ταυτοποιήσουν το αστροφυσικό φαινόμενο που βρίσκεται πίσω από τις μυστηριώδεις απότομες εκπομπές ακτινοβολίας ραδιοκυμάτων στο σύμπαν.

Οι ερευνητές πέτυχαν για πρώτη φορά να καταγράψουν σε πραγματικό χρόνο μια τέτοια εκπομπή, η οποία είναι γνωστή ως Ταχεία Έκρηξη Ραδιοκυμάτων* και έως σήμερα έχει άγνωστη αιτία. 
Έτσι, αν και δεν μπόρεσαν να εξακριβώσουν τον μηχανισμό που την προκαλεί, κατάφεραν να αποκλείσουν μερικές από τις υποθέσεις που είχαν διατυπωθεί μέχρι τώρα για την εξήγησή της.
Οι εκρήξεις ραδιοκυμάτων διαρκούν λίγα χιλιοστά του δευτερολέπτου, ενώ πρωτοανακαλύφθηκαν μόλις το 2007 και μάλιστα κατά τύχη, μέσω της ανάλυσης δεδομένων από το ραδιοτηλεσκόπιο Parkes στην Αυστραλία. 

Από τότε, έχουν εντοπισθεί έξι ακόμη παρόμοιες εκπομπές από το ίδιο ραδιοτηλεσκόπιο, ενώ μία έβδομη ανακαλύφθηκε από το τηλεσκόπιο Αρεσιμπο στο Πουέρτο Ρίκο. 
Σε όλες τις περιπτώσεις, ωστόσο, ο εντοπισμός τους έγινε αφότου είχαν πια ολοκληρωθεί.
Τώρα, η ομάδα κατάφερε για πρώτη φορά να παρακολουθήσει μια τέτοια έκρηξη την ώρα που βρισκόταν σε εξέλιξη, χάρις σε μία τεχνική που ανέπτυξαν ειδικά γι’ αυτό τον σκοπό και την οποία εφάρμοσαν επιστρατεύοντας το Αστεροσκοπείο του Παρκς. 

Σχεδόν αμέσως μόλις εντοπίσθηκε η εκπομπή, η τεχνική τους έδωσε τη δυνατότητα να προσδιορίσουν την πηγής της, η οποία βρισκόταν σε απόσταση περίπου 5,5 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τον πλανήτη μας. 
Έτσι, γνωρίζοντας τη θέση, ειδοποίησαν αρκετά ακόμη τηλεσκόπια στη Γη και το διάστημα, ώστε να καταγράψουν το φαινόμενο και σε άλλα μήκη κύματος.

Με αυτό τον τρόπο, όπως περιγράφουν οι αστροφυσικοί σε άρθρο τους στο περιοδικό Μηνιαίες Ανκοινώσεις της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας, «ακτινογράφησαν» την έκρηξη επίσης στο υπεριώδες φάσμα, στο υπέρυθρο, το ορατό φως και τα μήκη κύματος που αντιστοιχούν στις ακτίνες Χ, χωρίς να εντοπίσουν κανένα «ίχνος» ακτινοβολίας σε όλες αυτές τις περιπτώσεις. 
Έτσι, μπόρεσαν να απορρίψουν ορισμένες πιθανές εξηγήσεις.
«Η έκρηξη ήταν πιθανό να υποδεικνύει την έκλυση τόσης ενέργειας όσης εκπέμπει ο Ήλιος μέσα σε μία ολόκληρη ημέρα. 
Το γεγονός ωστόσο πως δεν βρέθηκε ακτινοβολία σε άλλα μήκη κύματος αποκλείει αρκετά αστρονομικά φαινόμενα που σχετίζονται με βίαια γεγονότα στο σύμπαν, όπως οι εκρήξεις ακτίνων γ ή οι εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων, τα οποία συγκαταλέγονταν στις προτεινόμενες αιτίες», σημειώνει στο σάιτ του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης ο Ντάνιελ Μαλεζάνι, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο πανεπιστήμιο και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.

Επίσης, βρήκαν μία ένδειξη, που έστω και εν μέρει αρχίζει να ξεδιαλύνει το μυστήριο των ΤΕΡ*. 
Κι αυτό γιατί ανακάλυψαν πως η ακτινοβολία από την έκρηξη εμφανίζει κυκλική πόλωση, κάτι που σημαίνει πως στη «γειτονιά» της πηγής της υπάρχει ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο.

Οι υποψήφιες θεωρίες είναι πλέον ότι οι ΤΕΡ συνδέονται με μια κατηγορία αντικειμένων μεγάλης πυκνότητας, όπως αστέρες νετρονίων ή μαύρες τρύπες, και ότι προκαλούνται από κάποιο είδος σύγκρουσης ή “αστρικού σεισμού”. 
Σε κάθε περίπτωση, τώρα έχουμε στα χέρια μας περισσότερα στοιχεία σχετικά με το τι θα πρέπει να ψάξουμε», καταλήγει ο Μαλεζάνι.

Οι επιστήμονες μελετούν μυστηριώδη κοσμικά «σήματα»

Μπορεί να προέρχονται από μελανές οπές, από άστρα νετρονίου ή ίσως από… εξωγήινους


Για πρώτη φορά εντοπίστηκαν οι μυστηριώδεις κοσμικές εκλάμψεις


Για πρώτη φορά οι επιστήμονες έχουν στη διάθεση τους για μελέτη ένα μυστηριώδες είδος κοσμικών ραδιοκυμάτων.

Το μυστήριο

Οι ειδικοί τις έχουν ονομάσει «κοσμικές εκλάμψεις» και πρόκειται για αστραπιαίες λάμψεις ραδιοκυμάτων που ταξιδεύουν στο Σύμπαν από άγνωστη πηγή. Δυστυχώς αυτές οι εκλάμψεις διαρκούν μόλις κάποια χιλιοστά του δευτερολέπτου και έτσι παρά τις επίμονες προσπάθειες των επιστημόνων μέχρι σήμερα δεν είχε καταστεί εφικτό να εντοπιστούν με αποτέλεσμα η ταυτότητα τους να παραμένει μυστηριώδης. Ως πιθανές πηγές αυτών των λάμψεων έχουν υποδειχθεί οι μελανές οπές και τα άστρα νετρονίου. Κάποιοι πιο ευφάνταστοι λένε ότι δεν αποκλείεται τα ραδιοκύματα αυτά να αποτελούν σήματα επικοινωνίας… εξωγήινων.

Επιτέλους τα... συλλάβαμε

Ισως πολύ σύντομα να έχουμε απάντηση στο μυστήριο αφού τα ραδιοτηλεσκόπια του αστεροσκοπείου Παρκς στην Αυστραλία και τα ραδιοτηλεσκόπια του αστεροσκοπείου Αρεσιμπο στο Πουέρτο Ρίκο κατάφεραν να «συλλάβουν» επτά κοσμικές εκλάμψεις. 
«Είμαστε οι πρώτοι που εντοπίσαμε αυτές τις εκλάμψεις σε πραγματικό χρόνο» αναφέρει η Εμιλυ Πετρόφ του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας Σουιμπερν στη Μελβούρνη, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι εκλάμψεις που εντόπισαν προέρχονται από ένα, «κατακλυσμιαίο» όπως το χαρακτήρισαν, κοσμικό φαινόμενο που συνέβη σε απόσταση 5,5 δισ. ετών φωτός από εμάς. «Πρόκειται για ένα πραγματικό επίτευγμα» δηλώνει ο Ντάνκαν Λόριμερ του Πανεπιστημίου Δυτική Βιρτζίνια, μέλος της ερευνητικής ομάδας. 
Εκτός από την ανακάλυψη της πηγής αυτών των εκλάμψεων οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι η μελέτη τους θα αποκαλύψει νέα άγνωστα στοιχεία για τις δομές αλλά και την εξέλιξη του Σύμπαντος. 
Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία».

Εικόνα: ριμπειροαντονιο, μέσω Σουτερστοκ.

Η μελέτη: http://arxiv.org/abs/1412.0342


Πηγή: Ναυτεμπορική - eurekalert - ΤΟ ΒΗΜΑ