Αστρικές τροχιές και ζώνες γαλαξιακές

Της Χριστίνας Σανούδου

Οι φωτογραφίες του βαθέως ουρανού «είναι αποτέλεσμα μεγάλης έκθεσης», η οποία επιτρέπει την καταγραφή λεπτομερειών και αποχρώσεων, που δεν διακρίνονται με γυμνό μάτι, εξηγεί ο Φάνης Ματσόπουλος.

Σχεδόν 180 χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο καθηγητής Τζον Ουίλιαμ Ντρέιπερ τράβηξε την πρώτη καθαρή νταγκεροτυπία ουράνιου σώματος. 

Ομως όσο εξοικειωμένοι και αν είμαστε με τις εικόνες, που δίνουν συστηματικά στη δημοσιότητα τα μεγάλα αστεροσκοπεία του κόσμου, οι φωτογραφικές απεικονίσεις του βαθέως ουρανού εξακολουθούν να εξάπτουν τη φαντασία.

Η νέα έκθεση έργων του νεαρού, αλλά ήδη αναγνωρισμένου, αστροφωτογράφου Φάνη Ματσόπουλου, που εγκαινιάζεται αύριο το βράδυ στο Ιδρυμα Ευγενίδου υπό τον τίτλο «Μεταξύ Ουρανού και Γης», είναι σίγουρο ότι θα γοητεύσει τόσο τους λάτρεις της αστρονομίας όσο και τους φιλότεχνους. 
Εικόνες αστρονομικών αντικειμένων τραβηγμένες με τηλεσκόπια συνυπάρχουν με νυχτερινές λήψεις τοπίων και αρχαιολογικών χώρων, πάνω από τους οποίους διακρίνονται οι αστρικές τροχιές και η γαλαξιακή ζώνη, καθώς και με φωτογραφίες αστρονομικών οργάνων του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Μαζί με τις περίπου 50 καινούργιες εικόνες, ο Φάνης Ματσόπουλος παρουσιάζει την πρώτη του πλανηταριακή παράσταση, κερδίζοντας και επίσημα μια θέση μεταξύ των νεότερων δημιουργών ταινιών θόλου παγκοσμίως.

Η ψηφιακή παράσταση «Ενα ταξίδι στο Σύμπαν» είναι, σύμφωνα με τον δημιουργό της, «ένα ολοκληρωμένο ντοκιμαντέρ» διάρκειας 42 λεπτών, που περιλαμβάνει «εντελώς αληθινές εικόνες από τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια του κόσμου», όπως το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ και τα επίγεια τηλεσκόπια της Χιλής. 
Ο Φάνης Ματσόπουλος ανέλαβε ο ίδιος τη συγκέντρωση και κατάλληλη επεξεργασία του υλικού, όπως επίσης και τη σκηνοθεσία της ταινίας, αναθέτοντας την επιμέλεια του σεναρίου στον πατέρα του, Νίκο Ματσόπουλο, ο οποίος τυχαίνει να είναι αστρονόμος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και υπεύθυνος του Κέντρου Επισκεπτών του Αστεροσκοπείου Πεντέλης.

Κατάλληλο για μαθητές Γυμνασίου-Λυκείου και ενήλικες, το «Ταξίδι στο Σύμπαν» παρέχει εύληπτες πληροφορίες για τη δομή του Σύμπαντος, το ηλιακό μας σύστημα και την ιστορία της αστρονομίας. Ταυτόχρονα, προσφέρει στους θεατές την ευκαιρία να περιεργαστούν τα άστρα, τους πλανήτες, τα νεφελώματα και τους γαλαξίες μέσα από τον φακό των πιο εξελιγμένων τηλεσκοπίων, ακριβώς «σαν να βρίσκονταν εκεί», αναφέρει ο δημιουργός.

Εικόνες, βίντεο, εκθέσεις

Γεννημένος το 1991, ο φοιτητής ηλεκτρολογίας και αυτοδίδακτος φωτογράφος Φάνης Ματσόπουλος έχει ήδη καταφέρει να κάνει το όνομά του γνωστό στον χώρο της αστροφωτογραφίας, δημοσιεύοντας εικόνες σε αστρονομικά περιοδικά, αναρτώντας βίντεο σε ιστοσελίδες όπως του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου και της ΕΣΑ-διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ, και πραγματοποιώντας εκθέσεις σε χώρους όπως το Μουσείο των Γενικών Αρχείων του Κράτους - Μουσείο Ηπείρου, η Δημοτική Πινακοθήκη Κορίνθου και, το 2013, στο Ιδρυμα Ευγενίδου. Ακόμα, προσκλήθηκε και συμμετείχε με έξι φωτογραφίες στο σημαντικό διεθνές φεστιβάλ αστροφωτογραφίας του Πλανηταρίου Νεχρού, στο Νέο Δελχί.

«Στην Ελλάδα η αστροφωτογραφία είναι πολύ ανεπτυγμένη», υποστηρίζει. «Για μια τόσο μικρή χώρα, υπάρχουν πολλοί ερασιτέχνες αστροφωτογράφοι –αρκετοί μάλιστα είναι πολύ καλοί– και αυτό κάνει εντύπωση στο εξωτερικό». Παραδέχεται, βέβαια, πως ακόμα και εκτός Ελλάδος η αστροφωτογραφία «είναι χόμπι», αφού ελάχιστοι κερδίζουν τα προς το ζην από τα έργα τους.

Οι εικόνες αστρονομικών αντικειμένων, που θα απολαύσουν οι επισκέπτες της έκθεσης «Μεταξύ ουρανού και Γης», δεν έχουν υποστεί καμία επεξεργασία πέρα από την ανάδειξη των χρωμάτων - όπως συμβαίνει σε όλες τις αστροφωτογραφίες, που βλέπουν τα φώτα της δημοσιότητας είτε προέρχονται από αστεροσκοπεία είτε έχουν τραβηχτεί από ερασιτέχνες.

Οι φωτογραφίες του βαθέως ουρανού «είναι αποτέλεσμα μεγάλης έκθεσης», η οποία επιτρέπει την καταγραφή λεπτομερειών και αποχρώσεων, που δεν διακρίνονται με γυμνό μάτι, εξηγεί ο Φάνης Ματσόπουλος. 
Με την επεξεργασία, «τα χρώματα φαίνονται πιο έντονα, όχι όμως και αλλαγμένα». Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν πρόκειται για «επιστημονικές φωτογραφίες», αλλά για εικόνες που απευθύνονται στο ευρύ κοινό.

Οσον αφορά τη δημιουργία μιας πλανηταριακής παράστασης, η σκέψη υπήρχε εδώ και αρκετό καιρό στο μυαλό του: «Πάντα μου άρεσε να φτιάχνω βίντεο, κινούμενες εικόνες και χρονοεγγραφές», τα οποία αναδεικνύονται ιδανικά σε μία οθόνη σαν του Ευγενιδείου Πλανηταρίου - «μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο», υπενθυμίζει.

Ο αστροφωτογράφος Φάνης Ματσόπουλος.

Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ