Το φάντασμα του Δία σε μια προβολή από το ΧΜΜ - Νιούτον και το Χαμπλ

Το «Φάντασμα του Δία» στοιχειώνει τον Ηλιο

Νέα εικόνα από το εντυπωσιακό νεφέλωμα NGC 3242 που αποτελεί υπόλειμμα άστρου

Το νεφέλωμα NGC 3242 μας δείχνει τον Ηλιο μετά από επτά δισ. έτη

Δόθηκε στη δημοσιότητα μια νέα εικόνα του νεφελώματος NGC 3242, ένα νεφέλωμα που βρίσκεται σε απόσταση τριών χιλιάδων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Υδρας. 

Το νεφέλωμα καλύπτει τον ίδιο χώρο με αυτόν που καλύπτει ο Δίας για αυτό οι επιστήμονες του έχουν ονομάσει «Το φάντασμα του Δία». 
Το νεφέλωμα αποτελεί συχνό στόχο παρατήρησης των αστρονόμων επειδή αποτελεί υπόλειμμα ενός άστρου σαν τον Ηλιο και έτσι βλέπουν την εξέλιξη που θα έχει το μητρικό μας άστρο όταν μετά από περίπου επτά δισ. έτη θα έχει καταναλώσει τα καύσιμα του. 

Τα άστρα (μεσαίου μεγέθους) σαν τον Ηλιο στο τέλος της ζωής τους δεν αυτοκαταστρέφονται σε εκρήξεις σουπερνόβα αλλά μετατρέπεται σε ένα είδος «αστρικού πτώματος» με ένα μέρος του πυρήνα τους να συνεχίζει να υφίσταται. 
Τα σώματα αυτά ονομάζονται λευκοί νάνοι και εκτοξεύουν κοσμική ύλη στο Διάστημα με πολύ μεγάλη ταχύτητα. 
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τα εξωτερικά στρώματα του NGC 3242 «φεύγουν» στο Διάστημα με ταχύτητα περίπου 2,5 χιλιάδες χλμ/δευτ.

Πιστωτικά: (. ΕΣΑ / XMM-Νιούτον & Υ-H. Τσου / RA Γκρουέντι/ ΜΑ Γκερέρο / Ν Ρουίζ (ακτίνων-Χ)., ΝΑΣΑ / ΕΣΑ διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ και Α Χάτζιαν / Β Βαλίκ.)

Η νέα εικόνα από το Φάντασμα του Δία που δόθηκε στη δημοσιότητα είναι προϊόν φωτογραφιών των διαστημικών τηλεσκοπίων XMM Νιούτον και Χαμπλ.

Το φάντασμα του Δία σε μια προβολή από το XMM - Νιούτον και το Χαμπλ

Τα ονόματα των αστρονομικών αντικειμένων είναι συχνά αμφίσημα, ειδικά όταν η ιστορική ονομασία της ορισμένης κατηγορίας ουράνιου σώματος έχει προηγηθεί της φυσικής του κατανόησης και βασίστηκε στην εμφάνισή του στον ουρανό.

Μια εμφανώς περίπλοκη περίπτωση ονοματολογίας είναι εκείνη των πλανητικών νεφελωμάτων, τα γραφικά ερείπια χαμηλής και μέσης μάζας αστεριών. 
Σε αντίθεση με ό, τι συμβαίνει στα μεγαλύτερα αστέρια αυτού του είδους, τα αστέρια με μάζες 0,8 έως 8 φορές αυτή του ήλιου μας δεν τελειώνουν τη ζωή τους με έκρηξη σαν ισχυρές σουπερνόβες αλλά φουσκώνουν ειρηνικά, απελευθερώνοντας τα εξωτερικά στρώματά τους στον περιβάλλοντα χώρο και δημιουργώντας όμορφα διαμορφωμένα σύννεφα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.

Αν και αυτοί οι αστρικοί θάνατοι δεν έχουν καμία σχέση με τους πλανήτες, οι αστρονόμοι του 18ου αιώνα, που τους παρατήρησαν για πρώτη φορά, μπερδεύτηκαν από τη σφαιροειδή εμφάνισή τους, και τους έδωσαν την παραπλανητική ονομασία των πλανητικών νεφελωμάτων.

Και ακριβώς για να γίνει πιο περίπλοκο, το πλανητικό νεφέλωμα που φαίνεται σε αυτήν την εικόνα φέρει ένα ακόμη πιο περίεργο όνομα. 
Δεδομένου ότι εκτείνεται σαν ένας δίσκος στον ουρανό είναι περίπου τόσο μεγάλο όσο αυτό που καλύπτεται από τον πλανήτη Δία, έλαβε το περίεργο παρατσούκλι Φάντασμα του Δία. 
Φυσικά, αυτό το αντικείμενο είναι επίσης γνωστό με ονομασίες καταλόγου, η πιο πρόσφατη από τις οποίες, από τα τέλη του 19ου αιώνα, είναι NGC 3242.

Η εικόνα αποκαλύπτει πως οι ισχυροί άνεμοι που απελευθερώνονται από το ετοιμοθάνατο άστρο - το λευκό νάνο στο κέντρο - διαμορφώνουν τη δομή διπλού κελύφους του νεφελώματος. 
Η μπλε λάμψη που γεμίζει την εσωτερική φούσκα αντιπροσωπεύει την εκπομπή ακτίνων-Χ από θερμό αέριο,  το οποίο θερμαίνεται σε πάνω από δύο εκατομμύρια βαθμούς από τους κλυδωνισμούς στους γρήγορους αστρικούς ανέμους, με ριπές σε περίπου 2.400 χλμ / δευτ κατά το αέριο περιβάλλοντος.

Η πράσινη λάμψη σηματοδοτεί ψυχρότερες συγκεντρώσεις του αερίου που φαίνονται στο οπτικό φως, μέσω της εκπομπής του οξυγόνου, αποκαλύπτοντας την άκρη του εσωτερικού κελύφους, σε αντίθεση με το πιο διάχυτο αέριο που απαρτίζουν το εξωτερικό κέλυφος. 
Οι δύο σχήματος φλόγας χαρακτηριστικά, ορατά σε κόκκινο στο επάνω δεξιά και κάτω αριστερή γωνία της εσωτερικής φούσκας, οι τσέπες του ακόμα πιο δροσερή και φυσικού αερίου, όπως φαίνεται και στο οπτικό φως μέσα από την εκπομπή του αζώτου.

Το Φάντασμα του Δία βρίσκεται περίπου 3.000 έτη φωτός (28.382.191.417.740.000 τετράκις εκ. χλμ περίπου) μακριά, και είναι ορατό στον νότιο αστερισμό της Ύδρας, το φίδι του νερού.

Αυτή η εικόνα συνδυάζει δεδομένα ακτίνων Χ που συλλέχθηκαν το 2003 από το XMM-Νιούτον της ΕΣΑ (μπλε) με οπτικές παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ της ΝΑΣΑ/ΕΣΑ(πράσινο και κόκκινο). 
Δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά στην ηλεκτρονική πινακοθήκη εικόνων του XMM-Νιούτον.


Πηγή; ΤΟ ΒΗΜΑ - ΕΣΑ - ΧΑΜΠΛ