Τετάρτη 27 Αυγούστου 2014

Ήτα Τρόπιδος: Οι γειτονικοί μας «υπερ-αστέρες»




Image credit: NASA/CXC/GSFC/K.Hamaguchi, et al.


Το σύστημα αστέρων Ήτα Τρόπιδος δεν στερείται σε υπερθετικό βαθμό. 
Δεν είναι μόνο ότι περιέχει ένα από τα μεγαλύτερα και φωτεινότερα αστέρια στον γαλαξία μας, βάρους τουλάχιστον 90 φορές τη μάζα του ήλιου, είναι επίσης εξαιρετικά ασταθές και αναμένεται να έχει τουλάχιστον μία έκρηξη σουπερνόβα στο μέλλον.


Ως ένα από τα πρώτα αντικείμενα που παρατηρήθηκαν από το Chandra ακτίνων-Χ Παρατηρητήριο της NASA μετά την έναρξή του πριν από 15 χρόνια (1999), αυτό το διπλό αστρικό σύστημα συνεχίζει να αποκαλύπτει νέα στοιχεία για τη φύση του μέσα από τις ακτίνες-Χ που παράγει.

Οι αστρονόμοι ανέφεραν εξαιρετικά ασταθή συμπεριφορά από το Ήτα Τρόπιδος τον 19ο αιώνα, όταν έγινε πολύ φωτεινό για δύο δεκαετίες, επισκίαζε σχεδόν κάθε αστέρι σε ολόκληρο τον ουρανό. 
Η εκδήλωση έγινε γνωστή ως η «Μεγάλη Έκρηξη.» 
Τα στοιχεία από σύγχρονα τηλεσκόπια αποκαλύπτουν ότι το Τρόπιδος έριξε από περίπου δέκα φορές τη μάζα του ήλιου κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου. 
Παραδόξως, το αστέρι επέζησε αυτό την ταραχώδη αποβολή του υλικού, προσθέτοντας «εξαιρετικά ανθεκτικό» στον κατάλογο των χαρακτηριστικών.

Σήμερα, οι αστρονόμοι προσπαθούν να μάθουν περισσότερα σχετικά με τα δύο αστέρια στο σύστημα Ήτα Τρόπιδος και πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. 
Το βαρύτερο των δύο αστέρων χάνει γρήγορα τη μάζα από τον άνεμο ροής μακριά από την επιφάνειά του σε πάνω από ένα εκατομμύριο μίλια (1.610.000 χλμ) ανά ώρα. 
Αν και δεν είναι ο γίγαντας της Μεγάλης Έκρηξης, αυτό το αστέρι εξακολουθεί να χάνει μάζα σε ένα πολύ υψηλό ποσοστό που θα προσθέσει έως και τη μάζα του ήλιου σε περίπου μια χιλιετία.

Αν και μικρότερο από τον εταίρο του, το άστρο στο Ήτα Τρόπιδος είναι επίσης τεράστιο, ζυγίζει περίπου 30 φορές τη μάζα του ήλιου. 
Έχει χάσει ύλη σε ένα ποσοστό που είναι περίπου εκατό φορές μικρότερη από τον εταίρο του, αλλά ακόμα μια τεράστια απώλεια βάρους σε σύγκριση με τα περισσότερα άλλα άστρα. 
Το αστέρι σύντροφος κερδίζει το μεγαλύτερο αστέρι στην ταχύτητα του ανέμου, με την ταχύτητα του να είναι σχεδόν δέκα φορές πιο γρήγορη.

Όταν αυτοί οι δύο ταχύτατοι και οι ισχυροί άνεμοι συγκρούονται, αποτελούν ένα τόξο - παρόμοιο με το Sonic Boom από ένα υπερηχητικό αεροπλάνο - στη συνέχεια θερμαίνει το αέριο μεταξύ των αστέρων. 
Η θερμοκρασία του αερίου φθάνει περίπου δέκα εκατομμύρια βαθμούς παράγοντας ακτίνες-Χ που ανιχνεύει το Chandra.


Ακτίνων-Χ, Οπτική και Υπέρυθρες Εικόνες του Ήτα Τρόπιδος
(Credit: Optical: NASA/STScI, Near-Infrared: 2MASS/UMass/IPAC-Caltech/NASA/NSF)
Η εικόνα πολλαπλών οθονών, δείχνει το Ήτα Τρόπιδος στο ίδιο οπτικό πεδίο με τη χρήση τριών διαφορετικών τηλεσκοπίων. Από αριστερά προς τα δεξιά, οι εικόνες είναι από το το Chandra Παρατηρητήριο ακτίνων-Χ, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble στο ορατό φως, και με την επίγεια έρευνα  2MASS στο υπέρυθρο. Η εικόνα ακτίνων-Χ αποκαλύπτει ένα εξωτερικό σχήμα πετάλου δακτυλίου, ένα ζεστό εσωτερικό πυρήνα, και μια καυτή κεντρική πηγή. Αυτές οι δομές λάμπουν στις ακτίνες X, επειδή έχουν θερμανθεί σε πολλούς εκατομμύρια βαθμούς από κρουστικά κύματα. Η οπτική εικόνα δείχνει δύο γιγαντιαίες φυσαλίδες που επεκτίνονται μακριά από το κέντρο του συστήματος σε πάνω από ένα εκατομμύριο μίλια (1.610.000 χλμ) ανά ώρα. Τα υπέρυθρα δεδομένα αποκαλύπτουν ότι το Ήτα Τρόπιδος είναι ένα από τα πιο φωτεινά συστήματα στο Γαλαξία μας. Το Ήτα Τρόπιδος είναι 'τυλιγμένο' σε ένα ταχέως αναπτυσσόμενο σύννεφο σκόνης που απορροφά ακτινοβολία από το κεντρικό αστέρι και εκ νέου ακτινοβολεί στο υπέρυθρο.



Στο μεγαλύτερο μέρος της τροχιάς του συστήματος, οι ακτίνες-Χ είναι ισχυρότερες στην κορυφή, την περιοχή όπου οι άνεμοι συγκρούονται μετωπικά. 
Ωστόσο, όταν τα δύο αστέρια είναι στο κοντινότερο σημείο τους κατά τη διάρκεια της τροχιάς τους (ένα σημείο που οι αστρονόμοι αποκαλούν "περίαστρο"), η εκπομπή ακτίνων-Χ βυθίζεται απροσδόκητα.

Ένας άλλος παράγοντας που ευθύνεται για την 'βουτιά' ακτίνων-Χ, είναι ότι το ωστικό κύμα που φαίνεται να διαταράσσεται κοντά στο περίαστρο, πιθανόν λόγω της ταχύτερης ψύξης του αερίου λόγω της αυξημένης πυκνότητας, ή / και μια μείωση στην δύναμη του ανέμου του αστεριού εταίρου, λόγω της επιπλέον υπεριώδης ακτινοβολίας από το τεράστιο αστέρι φτάνοντας το. 
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι οι παρατηρήσεις του Chandra του τελευταίου περίαστρου τον Αύγουστο του 2014, να τους βοηθήσει να καθορίσουν την πραγματική εξήγηση.



Μετάφραση: To-New-Sas

Πηγή: nasa.gov , chandra.harvard.edu

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου