Μια εικόνα διαστημικού τηλεσκοπίου ακτίνων Χ του άστρου GRB130427A
Οι αστρονόμοι σε όλο τον κόσμο έμειναν κυριολεκτικά έκθαμβοι από μια πανίσχυρη και υπέρλαμπρη έκρηξη ακτίνωνγάμα, η οποία αποτελεί, κατά πάσα πιθανότητα, προϊόν του εκρηκτικού θανάτου κάποιου μεγάλου άστρου.
Η έκρηξη, που διήρκεσε επί πολλές ώρες, δημιούργησε πλέον ένα νέο αστρονομικό ρεκόρ ισχύος και διάρκειας για τέτοιου είδους φαινόμενα.
Η έκρηξη (Gamma-Ray Burst ή εν συντομία GRB) προήλθε από ένα μακρινό γαλαξία σε απόσταση περίπου 3,6 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Λέοντα. Είχε ενέργεια τουλάχιστον 94 δισεκατομμυρίων ηλεκτρονιοβόλτ (GeV) ή περίπου 35 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από την ενέργεια του ορατού φωτός. Το φαινόμενο έγινε αρχικά αντιληπτό από τα διαστημικά τηλεσκόπια Fermi και Swift της NASA.
«Περιμέναμε πολύ καιρό για μια έκρηξη ακτινών- γάμα τόσο σοκαριστικά φωτεινή. Η έκρηξη διήρκεσε τόσο πολύ, που ένας αριθμός- ρεκόρ επίγειων τηλεσκοπίων μπόρεσαν να την παρατηρήσουν, καθώς ήδη βρίσκονταν σε εξέλιξη οι παρατηρήσεις από το διάστημα», δήλωσε η Τζούλι ΜακΈνερι από το Διαστημικό Κέντρο Goddard της NASA, σύμφωνα με το Space.com.
Η έκρηξη έγινε αισθητή σε διάφορα μήκη κύματος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος (οπτικό, υπέρυθρο, ραδιοκύματα) από τα αντίστοιχα τηλεσκόπια.
Οι εκρήξεις ακτινών- γάμα θεωρούνται τα πιο φωτεινά και εκρηκτικά φαινόμενα στο σύμπαν. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τις περισσότερες φορές προκαλούνται, όταν τεράστια άστρα εξαντλούν τα πυρηνικά «καύσιμά» τους και πλέον καταρρέουν υπό το βάρος τους, με συνέπεια να μετατρέπονται σε μαύρες τρύπες και, παράλληλα, να εκτινάσσουν πίδακες ύλης στο διάστημα, σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός.
Αυτοί οι πίδακες ενέργειας αλληλεπιδρούν με τα αέρια που έχει προηγουμένως εκτοξεύσει στον περιβάλλοντα χώρο το καταρρέον άστρο και τα φωτίζουν έντονα. Αν η έκρηξη είναι σχετικά κοντά στη Γη, οι αστρονόμοι συνήθως ανακαλύπτουν κάποια έκρηξη υπερκαινοφανούς αστέρα (σούπερ- νόβα) σε εκείνη την περιοχή, περίπου μία εβδομάδα μετά την έκρηξη. Αυτό θα κάνουν τώρα και με τη νέα έκρηξη-ρεκόρ, κάτι που ελπίζουν να έχουν πετύχει έως τα μέσα Μαΐου.
(νεώτερη ενημέρωση)
Μεγάλη διάκριση για την ελληνίδα αστροφυσικό της NASA Χρύσα Κουβελιώτου. Οι μελέτες της έχουν ρίξει φως στις εκρήξεις ακτίνων γ
Η ελληνίδα επιστήμων εξελέγη μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών, του ανώτερου επιστημονικού φορέα των ΗΠΑ. Αρχισε να εργάζεται στη NASA το 2000, ενώ το περιοδικό Time την έχει χαρακτηρίσει ένα από τα 25 πρόσωπα με τη μεγαλύτερη επιρροή διεθνώς στο πεδίο έρευνας του διαστήματος.
Η κ. Κουβελιώτου έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία για το έργο της, ενώ το περιοδικό Time την έχει χαρακτηρίσει ένα από τα 25 πρόσωπα με τη μεγαλύτερη επιρροή διεθνώς στο πεδίο έρευνας του διαστήματος.
Είναι ανώτερη ερευνήτρια στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Μάρσαλ της NASA, στο Χάντσβιλ της Αλαμπάμα και, εδώ και χρόνια, διεξάγει έρευνες πάνω σε διάφορα αστρονομικά-αστροφυσικά φαινόμενα στο πεδίο των υψηλών ενεργειών, όπως οι μαύρες τρύπες, οι αστέρες νετρονίων και ιδίως οι εκρήξεις ακτινών-γάμα.
Η ελληνίδα επιστήμων άρχισε να εργάζεται στη NASA το 2000, έπειτα από χρόνια θητείας στο πανεπιστήμιο Αθηνών, και έχει υπάρξει επικεφαλής ερευνήτρια σε πολλές επιστημονικές έρευνες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Σήμερα, μεταξύ άλλων, συμμετέχει στην επιστημονική ομάδα που μελετά τις εκρήξεις ακτινών γάμα (Gamma-Ray Bursts ή GRBs) μέσω του διαστημικού τηλεσκοπίου «Fermi». Ακόμα, συμμετέχει στις επιστημονικές ομάδες που κατευθύνουν τα τηλεσκόπια Swift και NuSTAR, μελετώντας τα πιο εκρηκτικά φαινόμενα στο σύμπαν.
Οι μελέτες της έχουν ρίξει φως στις εκρήξεις ακτινών-γάμα (τα πιο φωτεινά και ισχυρά φαινόμενα που έχουν ποτέ καταγραφεί στις εσχατιές του διαστήματος) και η ίδια συμμετείχε στη διεθνή επιστημονική ομάδα που για πρώτη φορά επιβεβαίωσε ότι αυτά τα φαινόμενα προέρχονται από πηγές εκτός του γαλαξία μας (κυρίως από τη βαρυτική κατάρρευση μεγάλων άστρων και τη συνακόλουθη δημιουργία μαύρων οπών).
Επιπλέον, η κ. Κουβελιώτου με τους συνεργάτες της έκανε την πρώτη επιβεβαιωμένη ανακάλυψη ενός σπάνιου είδους πολύ πυκνών μαγνητικών άστρων νετρονίων (magnetars), που αποτελούν απομεινάρια εκρήξεων υπερκαινοφανών αστέρων (σούπερ-νόβα). Αυτά τα άστρα έχουν μαγνητικά πεδία τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερα από το γήινο.
Έχει δεχτεί διάφορα βραβεία για το έργο της, όπως το «Βραβείο Ρόσι» (2003) και το «Βραβείο Ντεκάρτ» (2004), ενώ το 2012 τιμήθηκε με το «Βραβείο Αστροφυσικής Ντάνι Χάινεμαν» (το απονέμουν από κοινού το Αμερικανικό Ινστιτούτο Φυσικής και η Αμερικανική Αστρονομική Εταιρία), καθώς και το Μετάλλιο Διακεκριμένης Υπηρεσίας της NASA.
Όπως έχει δηλώσει η ίδια, «όταν ήμουν ακόμα στην Ελλάδα, παρακολούθησα τον Νιλ Άρμστρονγκ να κάνει το διάσημό βήμα του στο φεγγάρι. Γοητεύτηκα τόσο που αποφάσισα αμέσως ότι ήθελα να γίνω αστροναύτης. Όμως δεν υπήρχαν Έλληνες αστροναύτες κι έτσι επέλεξα ένα άλλο μονοπάτι: την αστρονομία».
Πηγή: www.skai.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου