ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΝΕΦΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΒΡΕΘΕΙ ΠΟΤΕ
Το μεγαλύτερο νέφος που έχει βρεθεί ποτέ στο σύμπαν, αναφέρουν ότι ανακάλυψαν αστρονόμοι, με άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Nature. Το νεφέλωμα μαμούθ, ίσως, είναι η πρώτη καταγεγραμμένη εικόνα μέρους της μυστηριώδους δομής που καθορίζει τη διάταξη όλων των άστρων και των γαλαξιών στο σύμπαν μας.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ύλη στο σύμπαν μας είναι δομημένη με τρόπο που θυμίζει ιστό αράχνης (εικόνα πάνω). Αυτή η δομή αποκαλείται “κοσμικός ιστός” και υπάρχουν ενδείξεις ύπαρξής της, τόσο στα υπολείμματα της ραδιενέργειας από το Big Bang όσο και στον τρόπο που είναι κατανεμημένοι οι γαλαξίες στο σύμπαν.
Συγκεκριμένα, τα υπολογιστικά μας μοντέλα προβλέπουν την ύπαρξη μίας μυστηριώδους δύναμης, η οποία συγκρατεί την ύλη στον κοσμικό ιστό. Εξαιτίας αυτής της δύναμης, οι γαλαξίες δεν είναι τυχαία διασκορπισμένοι σε ολόκληρο το σύμπαν, αλλά βρίσκονται συγκεντρωμένοι σε ομάδες, οι οποίες, με τη σειρά τους, ενώνονται σε μεγαλύτερα σμήνη.
Σύμφωνα, πάντα, με τα παραπάνω μοντέλα, υπάρχουν αχανή νήματα ή ίνες που συνδέουν τα σμήνη γαλαξιών μεταξύ τους. Τα νήματα αποτελούνται από θερμό αέριο και σκοτεινή ύλη – την μυστηριώδη ουσία που δεν μπορούμε να δούμε, αλλά ξέρουμε ότι καταλαμβάνει τεράστιο μέρος του σύμπαντος – και είναι, κατά κάποιον τρόπο, ο σκελετός στον οποίο είναι τοποθετημένη η ύλη του σύμπαντος.
Η πρώτη καταγεγραμμένη εικόνα νήματος του κοσμικού ιστού;
Το πρόβλημα είναι ότι, παρόλο που, λόγω του θερμού αερίου, θα έπρεπε να είμαστε σε θέση να βλέπουμε αυτά τα νήματα, η ανίχνευσή τους έχει αποδειχθεί ιδιαιτέρως δύσκολη. Τώρα, ο αστρονόμος Sebastiano Cantalupo και συνάδελφοί του αναφέρουν ότι κατάφεραν να εντοπίσουν, για πρώτη φορά, ένα τέτοιο νήμα, και μάλιστα, να το φωτογραφήσουν.
Για τον εντοπισμό του φερόμενου ως νήματος, ο αστρονόμοι εκμεταλλεύτηκαν την αρχαία λάμψη ενός κβάζαρ (έντονα λαμπρός, ενεργός πυρήνας νεαρού γαλαξία, που θεωρείται ότι είναι υλικό γύρω από μία μαύρη τρύπα). Παρατηρώντας το φως που εκπέμπει το κβάζαρ, κατάφεραν να διακρίνουν το νέφος αερίου που αχνοφαινόταν στην ευρύτερη περιοχή του.
Συγκεκριμένα, εκμεταλλεύτηκαν το φως του κβάζαρ UM 287, το οποίο φαίνεται από τη Γη όπως ήταν μόλις τρία δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη δημιουργία του σύμπαντος. Αυτό το αρχαίο φως ωθεί τα άτομα υδρογόνου στο περιβάλλον αέριο να εκπέμπουν ένα συγκεκριμένο μήκος κύματος υπεριώδους ακτινοβολίας (Lyman-alpha). Επειδή το σύμπαν διαστέλλεται, μέχρι η ακτινοβολία να φτάσει στη Γη, εκτείνεται σε μεγαλύτερα μήκη κύματος και γίνεται ορατό φως.
Η ομάδα του Sebastiano Cantalupo, αστρονόμου στο Πανεπιστημίου Santa Cruz της Καλιφόρνια, κατάφερε να καταγράψει αυτό το φως, χρησιμοποιώντας τα όργανα του Παρατηρητηρίου Keck, που βρίσκεται στην κορυφή του ηφαιστείου Mauna Kea, στη Χαβάη. Οι εικόνες από το Keck φανερώνουν ένα νέφος αερίων μήκους 460 κιλοπαρσέκ (ή περίπου, 2 εκατομμυρίων ετών φωτός).
Το μεγαλύτερο νέφος που έχει παρατηρηθεί ποτέ
Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το μέγεθος του νέφους, αρκεί να αναφέρουμε ότι το μήκος του είναι πάνω από 10 φόρες μεγαλύτερο της διαμέτρου του γαλαξία μας. Μάλιστα, φαίνεται να εκτείνεται πέρα από το γαλαξιακό περιβάλλον στο οποίο εντοπίστηκε και οι ερευνητές πιστεύουν ότι μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερο, καθώς βλέπουν μόνο το μέρος που φωτίζεται από το κβάζαρ UM 287.
Αυτή είναι η πρώτη ανίχνευση ακτινοβολίας από νέφος που ξεπερνά σε μέγεθος έναν γαλαξία. Πρόκειται, μάλιστα, για το μεγαλύτερο που έχει παρατηρηθεί ποτέ. Η ανακάλυψη δημοσιεύθηκε, χθες, στο επιστημονικό περιοδικό Nature. Το γεγονός ότι το νέφος απλώνεται ανάμεσα σε γαλαξίες θα μπορούσε να εξηγηθεί μόνο αν είναι ένα ορατό νήμα του κοσμικού ιστού, λένε οι ερευνητές.
Ακόμη και αν πρόκειται, απλώς, για το μεγαλύτερο νέφος αερίου που παρατηρήθηκε ποτέ, η ανακάλυψη είναι εξίσου σημαντική, καθώς, πέραν του γεγονότος ότι θέτει νέο ρεκόρ μεγέθους, εξ όσων γνωρίζουμε, μόνο ορισμένοι γαλαξίες και κβάζαρ περιβάλλονται από τέτοια νέφη και οι ειδικοί δεν έχουν συχνά την ευκαιρία να τα μελετήσουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου