Λίγο πριν την Βραδιά του Ερευνητή, ζητήσαμε από την Δρ. Φιόρη – Αναστασία Μεταλληνού να μας γράψει για τους φθινοπωρινούς αστερισμούς που θα έχουμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε, στην Βραδιά του Ερευνητή, την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2014 στις 18.00.
Ας αναφερθούμε σε ορισμένους από τους αστερισμούς που μπορούμε να παρατηρήσουμε στον ουρανό του φθινοπώρου που μόλις αρχίζει, αναφέροντας φυσικά και την μυθολογία που τους συνοδεύει.
Διότι οι αστερισμοί που παρατηρούμε τη νύχτα στον ουρανό, κυρίως του βορείου ημισφαιρίου, έχουν σχήματα και ονόματα εμπνευσμένα από πλάσματα και ήρωες της Ελληνικής Μυθολογίας, ορολογία που χρησιμοποιείται σήμερα παγκοσμίως.
Ας δώσουμε έμφαση σε δυο ερωτικές ιστορίες που συναντάμε στον ουρανό:
Λήδα και Κύκνος
Ο Δίας ερωτεύτηκε κάποτε την όμορφη Λήδα, γυναίκα του βασιλιά της Σπάρτης, Τυνδάρεω. Για να την κατακτήσει συμβουλεύτηκε την θεά Αφροδίτη. Εκείνη μεταμόρφωσε τον Δία σε Κύκνο, ενώ η ίδια με την μορφή ενός άγριου αετού άρχισε να τον κυνηγά. Βλέποντάς τους η Λήδα, ανοίγει την αγκαλιά της και σώζει τον όμορφο Κύκνο. Από την επαφή της με τον Δία γεννήθηκαν οι Διόσκουροι: Κάστορας και Πολυδεύκης. Για να τιμήσει ο Δίας τον Κύκνο, με την μορφή του οποίου κατόρθωσε να πέσει στην αγκαλιά της Λήδας, τον ανέβασε στον ουρανό ως αστερισμό τον οποίο μέχρι σήμερα θαυμάζουμε κάθε βράδυ στον θερινό ουρανό. Ο Κύκνος φαντάζει σαν ένας τεράστιος σταυρός, με τον Deneb το λαμπρότερο αστέρι του, σε απόσταση 1.600 έτη φωτός μακριά από τη Γη μας. Ένα αστέρι από τα λαμπρότερα σε όλο τον Γαλαξία μας.
Μωσαϊκό που αναπαριστά μύθο του Δια, που μεταμορφωμένος σε Κύκνο προσπαθεί να πέσει στην αγκαλιά της όμορφης Λήδας. Το μωσαϊκό φυλάσσεται στο Κυπριακό Μουσείο της Λευκωσίας.
Περσέας και Ανδρομέδα
Ο Περσέας επιστρέφει στη Σέριφο από την χώρα των Γοργόνων, ιππεύοντας τον φτερωτό, αθάνατο Πήγασο και με λάφυρο το κεφάλι της Μέδουσας. Στο δρόμο του συναντά την Ανδρομέδα, κόρη του Κηφέα και της Κασσιόπης, η οποία βρισκόταν τιμωρημένη εξ αιτίας των γονιών της οι οποίοι καυχήθηκαν ότι η κόρη τους υπήρξε ομορφότερη και από τις Νηρηίδες. Ο Περσέας απολιθώνει τον Δράκοντα που κρατούσε την Ανδρομέδα δεμένη δίπλα στη θάλασσα, και ερωτευμένο το ζευγάρι επιστρέφει στην Σέριφο.
Ο Γαλαξίας μας σύμφωνα με τον μύθο είναι ο δρόμος του Περσέα για να σώσει την όμορφη Ανδρομέδα. Στον ουρανό μοιάζει σαν μια νεφώδης ζώνη που μπορούμε να την παρατηρήσουμε τις σκοτεινές νύχτες, είτε με γυμνό οφθαλμό είτε με κιάλια.
Στον αστερισμό της Ανδρομέδας, μπορούμε να παρατηρήσουμε το πιο απομακρυσμένο ουράνιο αντικείμενο, ορατό με γυμνό μάτι. Αρκεί βεβαίως να βρισκόμαστε σε περιοχές χωρίς καθόλου φωτορύπανση. Πρόκειται για έναν γαλαξία σε απόσταση 2,5 εκατομμυρίων ετών φωτός.
Η Σελήνη, ο μοναδικός φυσικός δορυφόρος του πλανήτη μας, αποτελεί σίγουρα ένα από τα εντυπωσιακότερα ουράνια σώματα που μπορούμε να παρατηρήσουμε, είτε με γυμνό οφθαλμό είτε με ένα τηλεσκόπιο.
Το όνομα της σελήνης προέρχεται από την λέξη σέλας (φως).
Σύμφωνα με την Θεογονία του Ησίοδου, υπήρξε κόρη του τιτάνα Υπερίωνα και της τιτανίδας Θείας. Αδέλφια της Σελήνης ήταν ο Ήλιος και η Αυγή, γι” αυτό και πάντα η σελήνη φωτίζεται από τον Ήλιο.
Χάρτης με τους αστερισμούς του φθινοπωρινού ουρανού. ("Nightwatch", Terence Dickinson).
Ο Αριστοτέλης, ως σπουδαίος επιστημονικό πνεύμα, στο έργο του «περί ουρανού» αναφέρεται στο σφαιρικό σχήμα της σελήνης, την παρατήρηση των φάσεών της, τον ρόλο της στην δημιουργία των ηλιακών εκλείψεων. Αναφέρεται επίσης στο γεγονός ότι από την γη βλέπουμε πάντα το ίδιο πρόσωπο της σελήνης (τῆς δὲ σελήνης ἀεὶ δῆλόν ἐστι τὸ καλούμενον πρόσωπον).
Σήμερα γνωρίζουμε ότι η παρατήρηση αυτή οφείλεται στην λεγόμενη «σύγχρονη» περιστροφή της σελήνης: Ο χρόνος που χρειάζεται για μια περιστροφή γύρω από τον άξονά της είναι ίσος με τον χρόνο που χρειάζεται για μια πλήρη περιφορά της γύρω από την γη. Ως αποτέλεσμα εμφανίζει προς τη γη πάντα την ίδια της πλευρά.
Δρ. Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού
Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
Πηγή: rengreece.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου