Δύο πολύ διαφορετικοί γαλαξίες απεικονίζονται στο οικογενειακό πορτρέτο από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, σχηματίζοντας ένα παράξενο γαλαξιακό ζευγάρι γνωστό ως Arp 116. Η εικόνα παρουσιάζει την δραματική διαφορά στο μέγεθος, τη δομή και το χρώμα ανάμεσα σε σπειροειδείς και ελλειπτικούς γαλαξίες.
Το Arp 116 αποτελείται από τον γιγάντιο ελλειπτικό γαλαξία Messier 60 και τον πολύ μικρότερο σπειροειδή NGC 4647.
Όντας ένας τυπικός ελλειπτικός γαλαξίας, ο Messier 60 δεν είναι συναρπαστικός στην παρατήρηση, αλλά σε συνδυασμό με τον σπειροειδή γείτονα, το ζευγάρι γίνεται ένα πολύ ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του νυχτερινού ουρανού.
Ο Messier 60 είναι πολύ φωτεινός, ο τρίτος σε φωτεινότητα στο σμήνος γαλαξιών της Παρθένου, που περιλαμβάνει περισσότερους από 1300 γαλαξίες. Είναι αισθητά μεγαλύτερος από τον γείτονά του και περιλαμβάνει πολύ περισσότερα αστέρια. Όπως και άλλοι ελλειπτικοί γαλαξίες, έχει χρυσοκίτρινο χρώμα λόγω των πολλών αρχαίων, ψυχρών και κοκκινωπών άστρων του. Σε αντίθεση, ο NGC 4647 φιλοξενεί πολλά νέα, θερμά και γαλαζωπά άστρα, δίνοντας στον γαλαξία μια σημαντικά διαφορετική απόχρωση.
Οι αστρονόμοι προσπαθούν από καιρό να προσδιορίσουν κατά πόσο οι δύο γαλαξίες αλληλεπιδρούν. Παρόλο που επικαλύπτονται, όπως φαίνεται από τη Γη, δεν υπάρχει καμία σαφής ένδειξη έντονου σχηματισμού νέων αστέρων. Σε αλληλεπιδρώντα ζεύγη γαλαξιών, η αμοιβαία βαρυτική έλξη που ασκούν οι γαλαξίες μεταξύ τους, διαταράσσει τα νέφη αερίου, όπως συμβαίνει και με τις παλίρροιες στη Γη που προκαλούνται από τη βαρύτητα της Σελήνης. Η διαταραχή αυτή μπορεί να προκαλέσει κατάρρευση των νεφών, με αποτέλεσμα μια έντονη αστρογένεση.
Αν και αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει στο Arp 116, μελέτες πολύ λεπτομερών εικόνων από το Hubble, δείχνουν την έναρξη μερικών παλιρροιακών αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στους δύο γαλαξίες.
Ανεξάρτητα από το αν είναι στην πραγματικότητα αρκετά κοντά έτσι ώστε να αλληλεπιδρούν, οι δύο γαλαξίες είναι σίγουρα πολύ κοντινοί γείτονες. Αυτό σημαίνει ότι βλέπουμε τους δύο γαλαξίες στην ίδια κλίμακα, καθιστώντας έτσι την εικόνα ένα κλασικό παράδειγμα του πόσο οι γιγάντιοι ελλειπτικοί γαλαξίες διαφέρουν σε μέγεθος, δομή και χρώμα από τα μικρότερα σπειροειδή αδέλφια τους.
Παραδόξως, ο Messier 60 ανακαλύφθηκε ξεχωριστά από τρεις διαφορετικούς αστρονόμους το 1779. Πρώτος τον εντόπισε ο Γερμανός Johann Gottfried Koehler στις 11 Απριλίου κατά την διάρκεια παρατήρησης ενός κομήτη, δεύτερος ο Ιταλός Barnabus Oriani την επόμενη ημέρα και τρίτος ο Γάλλος Charles Messier στις 15 Απριλίου, ο οποίος και τον συμπεριέλαβε στον γνωστό κατάλογο του.
Ο Αμερικανός αστρονόμος Halton Arp φωτογράφισε το ζεύγος με το τηλεσκόπιο Hale, διαμέτρου 5 μέτρων και τον καταχώρησε στον Άτλαντα των Παράξενων Γαλαξιών (Halton Arp's Atlas of Peculiar Galaxies) ο οποίος εκδόθηκε το 1966. Ο κατάλογος περιλαμβάνει εικόνες 338 “παράξενων γαλαξιών” που βρίσκονται σε φάση συγχώνευσης, αλληλεπίδρασης ή επικάλυψης.
Το Arp 116 αποτελείται από τον γιγάντιο ελλειπτικό γαλαξία Messier 60 και τον πολύ μικρότερο σπειροειδή NGC 4647.
Όντας ένας τυπικός ελλειπτικός γαλαξίας, ο Messier 60 δεν είναι συναρπαστικός στην παρατήρηση, αλλά σε συνδυασμό με τον σπειροειδή γείτονα, το ζευγάρι γίνεται ένα πολύ ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του νυχτερινού ουρανού.
Ο Messier 60 είναι πολύ φωτεινός, ο τρίτος σε φωτεινότητα στο σμήνος γαλαξιών της Παρθένου, που περιλαμβάνει περισσότερους από 1300 γαλαξίες. Είναι αισθητά μεγαλύτερος από τον γείτονά του και περιλαμβάνει πολύ περισσότερα αστέρια. Όπως και άλλοι ελλειπτικοί γαλαξίες, έχει χρυσοκίτρινο χρώμα λόγω των πολλών αρχαίων, ψυχρών και κοκκινωπών άστρων του. Σε αντίθεση, ο NGC 4647 φιλοξενεί πολλά νέα, θερμά και γαλαζωπά άστρα, δίνοντας στον γαλαξία μια σημαντικά διαφορετική απόχρωση.
Οι αστρονόμοι προσπαθούν από καιρό να προσδιορίσουν κατά πόσο οι δύο γαλαξίες αλληλεπιδρούν. Παρόλο που επικαλύπτονται, όπως φαίνεται από τη Γη, δεν υπάρχει καμία σαφής ένδειξη έντονου σχηματισμού νέων αστέρων. Σε αλληλεπιδρώντα ζεύγη γαλαξιών, η αμοιβαία βαρυτική έλξη που ασκούν οι γαλαξίες μεταξύ τους, διαταράσσει τα νέφη αερίου, όπως συμβαίνει και με τις παλίρροιες στη Γη που προκαλούνται από τη βαρύτητα της Σελήνης. Η διαταραχή αυτή μπορεί να προκαλέσει κατάρρευση των νεφών, με αποτέλεσμα μια έντονη αστρογένεση.Αν και αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει στο Arp 116, μελέτες πολύ λεπτομερών εικόνων από το Hubble, δείχνουν την έναρξη μερικών παλιρροιακών αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στους δύο γαλαξίες.
Ανεξάρτητα από το αν είναι στην πραγματικότητα αρκετά κοντά έτσι ώστε να αλληλεπιδρούν, οι δύο γαλαξίες είναι σίγουρα πολύ κοντινοί γείτονες. Αυτό σημαίνει ότι βλέπουμε τους δύο γαλαξίες στην ίδια κλίμακα, καθιστώντας έτσι την εικόνα ένα κλασικό παράδειγμα του πόσο οι γιγάντιοι ελλειπτικοί γαλαξίες διαφέρουν σε μέγεθος, δομή και χρώμα από τα μικρότερα σπειροειδή αδέλφια τους.
Παραδόξως, ο Messier 60 ανακαλύφθηκε ξεχωριστά από τρεις διαφορετικούς αστρονόμους το 1779. Πρώτος τον εντόπισε ο Γερμανός Johann Gottfried Koehler στις 11 Απριλίου κατά την διάρκεια παρατήρησης ενός κομήτη, δεύτερος ο Ιταλός Barnabus Oriani την επόμενη ημέρα και τρίτος ο Γάλλος Charles Messier στις 15 Απριλίου, ο οποίος και τον συμπεριέλαβε στον γνωστό κατάλογο του.
Ο Αμερικανός αστρονόμος Halton Arp φωτογράφισε το ζεύγος με το τηλεσκόπιο Hale, διαμέτρου 5 μέτρων και τον καταχώρησε στον Άτλαντα των Παράξενων Γαλαξιών (Halton Arp's Atlas of Peculiar Galaxies) ο οποίος εκδόθηκε το 1966. Ο κατάλογος περιλαμβάνει εικόνες 338 “παράξενων γαλαξιών” που βρίσκονται σε φάση συγχώνευσης, αλληλεπίδρασης ή επικάλυψης.
Επιμέλεια: Όμιλος Φίλων Αστρονομίας
Πηγή: spacetelescope.org
Πηγή: spacetelescope.org
