Μια περίεργη μαρτυρία είναι αφορμή γι’ αυτό το ποστ. Στις 18 Ιουνίου του 1178 πέντε Άγγλοι μοναχοί του Κάντερμπερι είδαν μία φαντασμαγορική έκρηξη στο φεγγάρι, την οποία κατέγραψαν και περιέγραψαν με όση ακρίβεια μπορούσαν. Η μαρτυρία τους θεωρείται αξιόπιστη:
This year on the 18th of June, when the Moon, a slim crescent, first became visible, a marvellous phenomenon was seen by several men who were watching it. Suddenly, the upper horn of the crescent was split in two. From the mid point of the division, a flaming torch sprang up, spewing out over a considerable distance fire, hot coals and sparks. The body of the Moon which was below, writhed like a wounded snake. This happened a dozen times or more, and when the Moon returned to normal, the whole crescent took on a blackish appearance.
Και το βασικό ερώτημα που προκύπτει, είναι: Γιατί δεν έχουμε καμία άλλη μαρτυρία του γεγονότος, από κανένα άλλο μέρος του κόσμου; Ας δούμε σιγά σιγά τα στοιχεία.
Μία πιθανή απάντηση έχει να κάνει με τον Αριστοτέλη. Μέχρι να στρέψει ο Γαλιλαίος το τηλεσκόπιό του στον ουρανό το 1609, η επικρατέστερη άποψη ήταν πως το φεγγάρι είναι μία τέλεια σφαίρα, η τροχιά της οποίας αποτελεί και το σύνορο μεταξύ του κόσμου των τεσσάρων στοιχείων (γη, φωτιά, νερό, αέρας) και του αιθέρα -του πέμπτου, ουράνιου στοιχείου. Τα πάντα στον ουρανό, συνέχιζε η σκέψη, είναι αιώνια και άφθαρτα. Η εξήγηση για όλες τις προσωρινές μεταβολές (κομήτες, μετεωρίτες, πεφταστέρια, κεραυνοί και βροντές) είναι ότι συμβαίνουν πολύ κοντά στη Γη -πριν τον αιθέρα.
Αυτό το αριστοτέλειο μοντέλο του κόσμου ερμήνευε ικανοποιητικά όλες τις τότε διαθέσιμες παρατηρήσεις και στη χριστιανική φιλοσοφία άφηνε χώρο πέρα από το φεγγάρι για τον θεό και τον παράδεισο. Όλοι ήταν ευχαριστημένοι.
Και όλοι πρέπει να έπαθαν την πλάκα της ζωής τους όταν είδαν φωτιές και σαματά στο άφθαρτο φεγγάρι.
Οπότε ίσως να είχαν ισχυρά φιλοσοφικά κίνητρα για να αγνοήσουν ό,τι είδαν. Επιπλέον, γενικά εκείνες τις εποχές η Ευρώπη δεν ασχολιόταν ιδιαίτερα με τις αστρονομικές παρατηρήσεις. Μαρτυρίες για το φαντασμαγορικό σουπερνόβα του 1054, για παράδειγμα, έχουμε από κινεζικές, αραβικές και αμερικάνικες πηγές. Αλλά όχι ευρωπαϊκές. Σίγουρα όμως το σόου ήταν ορατό και στην Ευρώπη. Τόσο τη νύχτα, όσο και τη μέρα. Επί μήνες. Και κανείς δεν έγραψε γι’ αυτό. UPDATE: Λίγες ώρες μετά τη δημοσίευση διάβασα κάτι σχετικό στο Death by a Black Hole του Νηλ Ντεγκράς Τάισον. Μια χαρά ασχολιόταν η Ευρώπη με τις αστρονομικές παρατηρήσεις. Τον κομήτη του Χάλεϊ το 1066, για παράδειγμα, τον καταγράψανε. Μόνο ό,τι δεν ταίριαζε με το μοντέλο του άφθαρτου ουρανού παραλείπανε. Οπότε διπλό μπράβο στους πέντε μοναχούς από εμένα.
Το δεύτερο ερώτημα, είναι: Πού είναι σήμερα ο κρατήρας που άφησε αυτή η τεράστια σύγκρουση στο φεγγάρι;
Με τα στοιχεία που έγιναν διαθέσιμα τη δεκαετία του 1970, οι αστρονόμοι πιθανολογούσαν πως οι μοναχοί είδαν τη δημιουργία του μεγάλου κρατήρα “Τζορντάνο Μπρούνο”. Ένα φανταστικό τέτοιο στοιχείο προέκυψε από την νεοαποκτηθείσα τότε ικανότητά μας να μετρήσουμε την κίνηση του φεγγαριού με πάρα πολύ μεγάλη ακρίβεια. Έμαθαν τότε οι αστρονόμοι ότι πέρα από την περιστροφή του γύρω από τη Γη, το φεγγάρι πηγαίνει και λίγο πέρα-δώθε. Όπως μια καμπάνα δονείται για αρκετή ώρα μετά το χτύπημά της (αυτή η δόνηση παράγει τον ήχο), κάπως έτσι θα έπρεπε να δονείται και το φεγγάρι ως τις μέρες μας, μετά από μια τόσο μεγάλη σύγκρουση. Δεν είναι αυτός ο μοναδικός τρόπος να ερμηνευθούν τα δεδομένα, αλλά ένα τέτοιο συμπέρασμα ταιριάζει και με τα υπόλοιπα στοιχεία.
Άρα αυτό είδαν οι μοναχοί, και δεν ήσαν οι μόνοι. Απλά ήσαν οι μόνοι που, πιστοί στα γεγονότα και αναγνωρίζοντας την σημασία των παρατηρήσεων, ξεπέρασαν το προαναφερθέν φιλοσοφικό-ιδεολογικό σκάλωμα της εποχής και έγραψαν αυτό που είδαν για να διασωθεί η πληροφορία.
Τι ωραία ιστορία.
Αλλά πλέον φαίνεται πως δεν είναι έτσι. Και ο βασικός λόγος είναι εντελώς ανεξάρτητος από ό,τι αναφέρθηκε ως τώρα. Έχει να κάνει με τους μετεωρίτες.
Σύμφωνα με νεότερους υπολογισμούς, μια τόσο μεγάλη σύγκρουση στο φεγγάρι θα σήκωνε ένα τεράστιο σύννεφο φεγγαρόσκονης (θυμήσου και την ασθενή βαρυτική έλξη του δορυφόρου μας) το οποίο σύντομα θα μετατρεπόταν σε πολυήμερη εντυπωσιακότατη και σχεδόν παγκόσμια βροχή μετεωριτών πρωτόγνωρης έντασης. Οπότε το σενάριο της έκρηξης χλωμαίνει. Δε μπορεί, κάτι θα είχε πάρει κι εμάς το αυτί μας από αυτό το παγκόσμιο πάρτυ πυροτεχνημάτων. Δεν γίνεται.
Και τέλος, οι μετεωρίτες προσφέρουν και μια εξήγηση του τροποποιημένου πια ερωτήματος: Αν δε συνέβη καμία έκρηξη στο φεγγάρι τον Ιούνιο του 1178, τι συνέβη; Τι θα μπορούσε να δει στον ουρανό ένας καλοπροαίρετος παρατηρητής και να το μπερδέψει με έκρηξη στο φεγγάρι;
Αν είχε εισέλθει στη γήινη ατμόσφαιρα ένας τέτοιος μετεωρίτης, με σωστή σύσταση και στο σωστό σημείο, θα μπορούσε να είναι ορατός από μικρή περιοχή σαν μια σταθερή λάμψη-έκρηξη στον ουρανό, χωρίς μάλιστα να τη συνοδεύει ήχος. Και με λίγη τύχη ακόμα, θα μπορούσε το φεγγάρι να έχει ευθυγραμμιστεί με τον μετεωρίτη και τους μοναχούς, ώστε η σταθερή έκρηξη στον ουρανό να μοιάζει με έκρηξη στην επιφάνεια του φεγγαριού. Άνθρωποι σε μια μικρή γεωγραφική έκταση της τάξης των δύο τετραγωνικών χιλιομέτρων θα είδαν κάτι σαν αυτό που περιέγραψαν οι μοναχοί, κάμποσοι άλλοι θα είδαν το φαινόμενο σαν κάτι σπάνιο και εντυπωσιακό αλλά όχι κοσμογονικό και χρήζον καταγραφής, ενώ ο περισσότερος πλανήτης δεν θα πήρε χαμπάρι τίποτα απολύτως. Problem solved -μέχρι νεοτέρας.
Το αφήγημα που φάνταζε πιθανό στα 70′s βέβαια είναι καλύτερο, πασπαλισμένο με λίγη ίντριγκα και ηρωισμό για αλατοπίπερο, αλλά τελικά το καλύτερο κομμάτι της ιστορίας νομίζω πως είναι ότι μπορούμε στην εποχή μας να βρίσκουμε στοιχεία και να μιλάμε με μία κάποια βεβαιότητα για τέτοια πράγματα, ενώ στην προσπάθειά μας να τα καταλάβουμε μαθαίνουμε τόσα άλλα ωραία και απροσδόκητα χρήσιμα.
Περισσότερες τεχνικές λεπτομέρειες για τα στοιχεία που ανέφερα μπορείς να βρεις και εδώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου