Το κοκαλάκι του Γαλαξία

Ανακαλύφθηκε το πρώτο «οστό» του γαλαξιακού μας σκελετού

Το «οστό» του Γαλαξία, το οποίο διατρέχει οριζοντίως αυτή την απεικόνιση, έχει μήκος 300 έτη φωτός και πλάτος 1-2 έτη φωτός ενώ η μάζα του είναι όσο 100.000 Ηλιοι. Πηγή Credit: NASA/JPL/SSC

Ουάσινγκτον 

Ακριβώς επειδή ζούμε μέσα σε αυτόν και δεν έχουμε μια άποψη «απ έξω» ο σκελετός του Γαλαξία μας μάς είναι ουσιαστικά άγνωστος.

Τώρα οι επιστήμονες ανακάλυψαν, όπως λένε, το πρώτο «οστό» του. Το όνομά του είναι «Νέσι», από το τέρας του Λοχ Νες, όμως η μόνη ομοιότητα με αυτό έγκειται στο φιδίσιο σχήμα του: η πολύ μακριά και λεπτή δομή θα μπορούσε να είναι κάτι αντίστοιχο με την περόνη του ποδιού μας, όπως όμως ταιριάζει σε ένα τέτοιο σώμα αποτελείται από… σκόνη και αέρια.

Συμπληρώνοντας τον σκελετό

Εξ όσων μπορούμε να γνωρίζουμε κοιτάζοντάς τον από μέσα και συγκρίνοντας όσα συλλαμβάνουμε με αυτά που βλέπουμε σε άλλους γαλαξίες, ο γαλαξίας μας είναι σπειροειδής: έχει δηλαδή σχήμα έλικας με μια ράβδο στο κέντρο και δυο κύριους βραχίονες που τυλίγονται γύρω από τον δίσκο του. Εδώ όμως οι γνώσεις μας σταματούν και η ακριβής διάταξη του «σκελετού» του μας διαφεύγει.

Προσομοιώσεις του σχηματισμού των γαλαξιών στον ηλεκτρονικό υπολογιστή δείχνουν ότι μέσα στους δίσκους των σπειροειδών γαλαξιών όπως ο δικός μας υπάρχουν δίκτυα από λεπτά νήματα. Τέτοιου είδους νήματα – τα οποία οι αστρονόμοι αποκαλούν «οστά» – έχουν επίσης εντοπιστεί από παρατηρήσεις ανάμεσα στους βραχίονες άλλων σπειροειδών γαλαξιών. Μέχρι τώρα ωστόσο μια ανάλογη δομή δεν είχε ανακαλυφθεί στον δικό μας γαλαξία.

«Για πρώτη φορά βλέπουμε ένα τέτοιο λεπτεπίλεπτο τμήμα του γαλαξιακού σκελετού»ανέφερε σε σχετική ανακοίνωση η Αλίσα Γκούντμαν του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, κύρια συγγραφέας της μελέτης η οποία παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Λονγκ Μπιτς της Καλιφόρνιας.«Το οστό αυτό μοιάζει περισσότερο με την περόνη – το μακρύ, αδύνατο οστό στη γάμπα σας – παρά με την κνήμη, το μεγάλο παχύ οστό της γάμπας».

Ξεκάθαρη δομή

Η δρ Γκούντμαν και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν το γαλαξιακό οστό καθώς μελετούσαν τη «Νέσι, ένα σύννεφο από σκόνη και αέρια που είχε ανακαλυφθεί το 2010 στα δεδομένα του τηλεσκοπίου Spitzer από τον Τζέιμς Τζάκσον του Πανεπιστημίου της Βοστόνης, ο οποίος το είχε ονομάσει έτσι επειδή του θύμισε το τέρας του Λοχ Νες.

Εξετάζοντας καλύτερα το νέφος η ομάδα της δρος Γκούντμαν διαπίστωσε ότι είναι πολύ μακρύτερο από τους αρχικούς υπολογισμούς του δρος Τζάκσον – τουλάχιστον δυο, αλλά το πιθανότερο ως και οκτώ φορές. Επίσης οι ραδιοεκπομπές των μοριακών αερίων δείχνουν ότι δεν πρόκειται για μια τυχαία προβολή υλικών αλλά για μια συντεταγμένη δομή, ένα «χαρακτηριστικό», στον δίσκο του γαλαξία μας.

Το νεοανακαλυφθέν γαλαξιακό «κοκαλάκι» μοιάζει, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, με ένα γιγάντιο κοσμικό φίδι: έχει μήκος 300 έτη φωτός αλλά το πλάτος του είναι μόλις 1-2 έτη φωτός. Υπολογίζεται ότι η μάζα του υλικού που το αποτελεί είναι 100.000 φορές η μάζα του Ηλιου.

«Είναι πιθανό το οστό της “Νέσι” να βρίσκεται μέσα σε έναν ελικοειδή βραχίονα ή να αποτελεί μέρος ενός ιστού που συνδέει μεγαλύτερα ελικοειδή χαρακτηριστικά» τόνισε η δρ Γκούντμαν. «Ελπίζουμε ότι εμείς και άλλοι αστρονόμοι θα βρούμε περισσότερα από αυτά τα χαρακτηριστικά και θα τα χρησιμοποιήσουμε για να χαρτογραφήσουμε τον σκελετό του Γαλαξία σε 3D».