Άνοιξε τα μάτια του το σούπερ τηλεσκόπιο ALMA

Έστειλε τις πρώτες εντυπωσιακές εικόνες από τους γαλαξίες Antennae (από 04/10/2011)

Η εικόνα των γαλαξιών Antennae που έστειλε το ALMA. Δείτε επίσης ένα βίντεο για το μεγαλύτερο επίγειο τηλεσκόπιο

Λονδίνο 

Στους συγκρουόμενους γαλαξίες Antennae έκανε το πρώτο του «κλικ» ο φακός του μεγαλύτερου και πιο ισχυρού επίγειου τηλεσκοπίου. Το ALMA που βρίσκεται στην έρημο Ατακάμα της Χιλής ξεκίνησε την λειτουργία του και αναμένεται να βοηθήσει πολύ στη διαστημική εξερεύνηση αφού μπορεί να παράγει εικόνες με ποιότητα καλύτερη και από αυτή των διαστημικών τηλεσκοπίων.

Το πιο μεγάλο και «ψηλό»

Το ALMA βρίσκεται στην περιοχή Chajnantor στην έρημο Ατακάμα που είναι η πιο ξηρή και άνυδρη περιοχή του πλανήτη και άρα ιδανική για διαστημικές παρατηρήσεις αφού ο ουρανός είναι πάντα καθαρός από νεφώσεις και άλλα φυσικά εμπόδια. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα «πάρκο» ραδιοτηλεσκοπίων που αποτελείται από 66 ραδιοτηλεσκόπια.

Για την τοποθέτηση των ραδιοτηλεσκοπίων επιλέχθηκε ένα σημείο σε ύψος πέντε χιλιάδων μέτρων που είναι και το μεγαλύτερο υψόμετρο στο οποίο υπάρχει εγκατάσταση διαστημικής παρατήρησης πάνω στην Γη. Κάθε ένα από τα ραδιοτηλεσκόπια διαθέτει μια κεραία με διάμετρο 12 μέτρα ενώ το βάρος κάθε τηλεσκοπίου ζυγίζει 100 τόνους. Το πρώτο τηλεσκόπιο τοποθετήθηκε το 2009 και το τελευταίο είναι προγραμματισμένο να τοποθετηθεί στα τέλη του 2013.

Πολυεθνικό τηλεσκόπιο

Το παρατηρητήριο αποτελεί προϊόν της συνεργασίας Ευρώπης, ΗΠΑ και Ιαπωνίας και, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, με την τοποθέτηση του 16ου τηλεσκοπίου (που έγινε στα τέλη Ιουλίου) το παρατηρητήριο ήταν έτοιμο να ξεκινήσει την λειτουργία του. Με την τοποθέτηση και του 66ου τηλεσκοπίου το παρατηρητήριο θα μπορεί να παράγει εικόνες με ποιότητα δέκα φορές καλύτερη από εκείνη του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble.

Το μεγάλο ενδιαφέρον αλλά και η ανυπομονησία της επιστημονικής κοινότητας για την λειτουργία του ALMA πιστοποιεί το γεγονός ότι οι επιτελείς του παρατηρητηρίου έχουν δεχθεί χιλιάδες αιτήσεις  επιστημόνων για έρευνες. Σε αυτή την πρώτη φάση της λειτουργίας του υπολογίζεται ότι θα πραγματοποιηθούν περίπου 100 ερευνητικά προγράμματα.

Η πρώτη εικόνα

Η πρώτη εικόνα που έδωσαν στη δημοσιότητα οι επιτελείς του τηλεσκοπίου είναι αυτή των γαλαξιών Antennae που αποτελούν τα τελευταία χρόνια ένα από τους «αγαπημένους» στόχους των επιστημόνων. Πρόκειται για ένα ζεύγος γαλαξιών το κωδικό όνομα των οποίων είναι NGC 4038/4039. Βρίσκονται σε απόσταση 62 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και είναι σε προχωρημένο στάδιο συγχώνευσης.

Οι βαρυτικές δυνάμεις που ασκεί ο ένας γαλαξίας στον άλλον λόγω βαρύτητας έχουν δημιουργήσει δύο βραχίονες που εκτείνονται σε τεράστιες αποστάσεις και δημιουργούν ένα εντυπωσιακό γαλαξιακό σύμπλεγμα. Ανάμεσα στους γαλαξίες έχει σχηματιστεί μια «γέφυρα» υλικού, συμπιεσμένων αερίων και νεογέννητων λαμπρών άστρων.
Αυτά τα άστρα στο τέλος της σύντομης ζωής τους θα εκραγούν σαν υπερκαινοφανείς (σουπερνόβα), εμπλουτίζοντας τον διαγαλαξιακό χώρο με οξυγόνο, πυρίτιο, σίδηρο και άλλα βαρύτερα στοιχεία που θα ενσωματωθούν στην επόμενη γενιά άστρων.