Εξιστορώ ότι θυμάμαι από τη διάλεξη του Hawking. Αυτός ήταν βυθισμένος στην πολυθρόνα του, με το κεφάλι του να βαραίνει και να μην μπορεί να το κρατήσει ψηλά, ενώ οι υπόλοιποι περιμέναμε με σιωπηλή προσδοκία.
Βρισκόταν στο αριστερό άκρο της σκηνής, από όπου μπορούσε να βλέπει τη μεγάλη οθόνη προβολής στο μπροστινό μέρος της αίθουσας και ταυτοχρόνως να κοιτάζει το ακροατήριο. Εκείνη την εποχή, ο Stephen είχε χάσει την ικανότητα της ομιλίας με τις δικές του φωνητικές χορδές. Η ηλεκτρονική φωνή του μετέδιδε ένα εκ των προτέρων μαγνητοφωνημένο μήνυμα, ενώ στο πίσω μέρος ένας βοηθός του χειριζόταν τον προβολέα διαφανειών. Ο προβολέας ήταν συγχρονισμένος με το μαγνητοφωνημένο μήνυμα. Αναρωτιόμουν για ποιόν λόγο έπρεπε να παρευρίσκεται καν ο ίδιος.
Παρά τον μηχανικό ήχο, η φωνή του διέθετε πλούτο και προσωπικότητα. Το χαμόγελό του μετέδιδε υπέρτατη εμπιστοσύνη και βεβαιότητα. Υπάρχει ένα μυστήριο στις παρουσιάσεις του Stephen: Πως γίνεται η παρουσία του ακίνητου, εύθραυστου σώματός του να εμφυσά τέτοια πνοή ζωής σε ένα κατά τα άλλα άψυχο γεγονός; Χωρίς ίχνος κίνησης, το πρόσωπο του Stephen αποπνέει έναν μαγνητισμό και ένα χάρισμα που ελάχιστοι διαθέτουν(…)
Το πλέον ασυνήθιστο στις διαλέξεις του Stephen είναι η περίοδος των ερωτήσεων και των απαντήσεων που ακολουθεί. Ένας από τους οργανωτές του συνεδρίου ανεβαίνει στη σκηνή και ζητά από το ακροατήριο να υποβάλλει ερωτήσεις. Συνήθως, πρόκειται για απορίες τεχνικού χαρακτήρα και, μερικές φορές, διατυπώνονται μακροσκελείς ερωτήσεις, που σκοπό έχουν να δείξουν ότι ο ερωτών γνωρίζει καλά το θέμα. Κατόπιν, όμως, στο ακροατήριο επικρατεί νεκρική σιγή. Εκατό αφοσιωμένοι ιεροδιάκονοι μετατρέπονται σε βωβούς μοναχούς, σε έναν παράδοξα σιωπηλό καθεδρικό ναό. Ο Stephen συνθέτει την απάντησή του. Η μέθοδος που επικοινωνεί με τον εξωτερικό κόσμο είναι εκπληκτική. Δεν μπορεί να μιλήσει ή να κινήσει τα χέρια του στη νοηματική γλώσσα. Οι μύες του έχουν ατροφήσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε είναι σχεδόν αδύνατον να ασκήσουν την παραμικρή δύναμη. Δεν διαθέτει καν τη δύναμη και τον συντονισμό για να χειριστεί ένα πληκτρολόγιο. Αν η μνήμη μου δεν με απατά, εκείνη την εποχή (1993 – η ιστορία διαδραματίζεται στο συνέδριο της Santa Barbara που είχε ως θέμα “Quantum Aspects of Black Holes”), επικοινωνούσε πιέζοντας ελαφρά έναν μοχλό ελέγχου.
Μια μικρή οθόνη υπολογιστή είναι προσαρμοσμένη στον βραχίονα της πολυθρόνας του, όπου σχηματίζεται μια αλυσίδα λέξεων και γραμμάτων, συνεχόμενων λίγο – πολύ….Ο Stephen τις επιλέγει μία προς μία και τις αποθηκεύει στη μνήμη, σχηματίζοντας μία ή δυο προτάσεις. Αυτό απαιτεί έως και δέκα λεπτά. Στο μεταξύ, ενώ η “Πυθία” συνθέτει την απάντησή της, στην αίθουσα επικρατεί νεκρική σιγή. Κάθε συζήτηση σταματά, και η αγωνία και η προσμονή κορυφώνονται. Τέλος, έρχεται η απάντηση: δεν μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από ένα “ναι” ή ένα “όχι”, ή ίσως μία ή δύο προτάσεις.
Αυτό το έχω παρακολουθήσει να συμβαίνει σε μια αίθουσα με εκατό φυσικούς, όπως και σε ένα μικρό στάδιο με πέντε χιλιάδες θεατές, συμπεριλαμβανομένων ενός νοτιοαμερικανού προέδρου, του αρχηγού του επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων και αρκετών ανώτερων αξιωματικών. Η αντίδρασή μου απέναντι στην ασυνήθιστη αυτή σιωπή κυμαίνεται μεταξύ διασκέδασης και έντονης αγανάκτησης (γιατί σπαταλώ τον χρόνο μου με αυτή τη φάρσα;). Έχω πάντοτε την τάση να δημιουργήσω κάποιον μικρό θόρυβο, ίσως μιλώντας απλώς στον διπλανό μου, αλλά ποτέ δεν το κάνω.
Το πλέον ασυνήθιστο στις διαλέξεις του Stephen είναι η περίοδος των ερωτήσεων και των απαντήσεων που ακολουθεί. Ένας από τους οργανωτές του συνεδρίου ανεβαίνει στη σκηνή και ζητά από το ακροατήριο να υποβάλλει ερωτήσεις. Συνήθως, πρόκειται για απορίες τεχνικού χαρακτήρα και, μερικές φορές, διατυπώνονται μακροσκελείς ερωτήσεις, που σκοπό έχουν να δείξουν ότι ο ερωτών γνωρίζει καλά το θέμα. Κατόπιν, όμως, στο ακροατήριο επικρατεί νεκρική σιγή. Εκατό αφοσιωμένοι ιεροδιάκονοι μετατρέπονται σε βωβούς μοναχούς, σε έναν παράδοξα σιωπηλό καθεδρικό ναό. Ο Stephen συνθέτει την απάντησή του. Η μέθοδος που επικοινωνεί με τον εξωτερικό κόσμο είναι εκπληκτική. Δεν μπορεί να μιλήσει ή να κινήσει τα χέρια του στη νοηματική γλώσσα. Οι μύες του έχουν ατροφήσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε είναι σχεδόν αδύνατον να ασκήσουν την παραμικρή δύναμη. Δεν διαθέτει καν τη δύναμη και τον συντονισμό για να χειριστεί ένα πληκτρολόγιο. Αν η μνήμη μου δεν με απατά, εκείνη την εποχή (1993 – η ιστορία διαδραματίζεται στο συνέδριο της Santa Barbara που είχε ως θέμα “Quantum Aspects of Black Holes”), επικοινωνούσε πιέζοντας ελαφρά έναν μοχλό ελέγχου.
Μια μικρή οθόνη υπολογιστή είναι προσαρμοσμένη στον βραχίονα της πολυθρόνας του, όπου σχηματίζεται μια αλυσίδα λέξεων και γραμμάτων, συνεχόμενων λίγο – πολύ….Ο Stephen τις επιλέγει μία προς μία και τις αποθηκεύει στη μνήμη, σχηματίζοντας μία ή δυο προτάσεις. Αυτό απαιτεί έως και δέκα λεπτά. Στο μεταξύ, ενώ η “Πυθία” συνθέτει την απάντησή της, στην αίθουσα επικρατεί νεκρική σιγή. Κάθε συζήτηση σταματά, και η αγωνία και η προσμονή κορυφώνονται. Τέλος, έρχεται η απάντηση: δεν μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από ένα “ναι” ή ένα “όχι”, ή ίσως μία ή δύο προτάσεις.
Αυτό το έχω παρακολουθήσει να συμβαίνει σε μια αίθουσα με εκατό φυσικούς, όπως και σε ένα μικρό στάδιο με πέντε χιλιάδες θεατές, συμπεριλαμβανομένων ενός νοτιοαμερικανού προέδρου, του αρχηγού του επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων και αρκετών ανώτερων αξιωματικών. Η αντίδρασή μου απέναντι στην ασυνήθιστη αυτή σιωπή κυμαίνεται μεταξύ διασκέδασης και έντονης αγανάκτησης (γιατί σπαταλώ τον χρόνο μου με αυτή τη φάρσα;). Έχω πάντοτε την τάση να δημιουργήσω κάποιον μικρό θόρυβο, ίσως μιλώντας απλώς στον διπλανό μου, αλλά ποτέ δεν το κάνω.
Τι είναι εκείνο που διαθέτει ο Stephen και το οποίο αιχμαλωτίζει τη τεταμένη προσοχή που ταιριάζει μάλλον σε έναν άγιο άνθρωπο, έτοιμο να αποκαλύψει τα βαθύτερα μυστήρια του σύμπαντος; Ο Hawking είναι αλαζονικός, αυτάρεσκος, εξαιρετικά εγωκεντρικός. Αλλά πάλι, το ίδιο ισχύει για τους μισούς τουλάχιστον ανθρώπους που γνωρίζω, συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μου. Νομίζω ότι η απάντηση στο ερώτημα είναι εν μέρει η μαγεία και το μυστήριο της ασώματης διάνοιας που διαπλέει το Σύμπαν πάνω σε μια αναπηρική πολυθρόνα. Αλλά εν μέρει είναι ότι ο τομέας της θεωρητικής φυσικής αποτελεί έναν μικρό κόσμο συγκροτούμενο από ανθρώπους που γνωρίζονται μεταξύ τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για πολλούς από εμάς, πρόκειται για μια διευρυμένη οικογένεια, και ο Stephen είναι το αγαπημένο και σεβάσμιο μέλος της οικογένειας αυτής, έστω και αν μερικές φορές προκαλεί πικρία και ενόχληση. Έχουμε όλοι πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι δεν διαθέτει άλλον τρόπο επικοινωνίας εκτός από την ανιαρή χρονοβόρο διαδικασία που χρησιμοποιεί. Επειδή δίνουμε σημασία στην άποψή του, καθόμαστε ήσυχα, περιμένοντας. Πιστεύω επίσης ότι πιθανότατα η συγκέντρωση του Stephen κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σύνθεσης είναι τόσο έντονη, ώστε δεν αντιλαμβάνεται καν την παράξενη σιωπή γύρω του….
“Ο πόλεμος της Μαύρης Τρύπας”, Leonard Susskind, εκδόσεις ΚΑΤΟΠΤΡΟ
“Ο πόλεμος της Μαύρης Τρύπας”, Leonard Susskind, εκδόσεις ΚΑΤΟΠΤΡΟ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου