Αστρονομία: Πρώτη, ιστορική προσεδάφιση σε κομήτη

Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2014

Πρώτη, ιστορική προσεδάφιση σε κομήτη

Το Φιλαε αφίχθη

(Φωτογραφία: ESA )

Tο Rosetta φωτογράφησε το Philae λίγο μετά την αποδέσμευσή του. Το animation της ESA εξηγεί τη διαδικασία προσεδάφισης

Ντάρμσταντ, Γερμανία

Έπειτα από μια δεκαετή Οδύσσεια στο Διάστημα, το ευρωπαϊκό σκάφος Rosetta έγινε η πρώτη αποστολή που καταφέρνει να αγγίξει έναν κομήτη, ένα αρχέγονο παγάκι από τη γέννηση του Ηλιακού Συστήματος.

Το Rosetta της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2004, απελευθέρωσε το ρομπότ Philae (προφέρεται «Φίλαι») το πρωί της Τετάρτης.

Το σήμα που επιβεβαίωσε την επιτυχημένη προσεδάφισή της συσκευής έφτασε επτά ώρες αργότερα, λίγο μετά τις 6 το απόγευμα ώρα Ελλάδας.

Στο Κέντρο Ελέγχου της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας, όλοι ξέσπασαν σε πανηγυρισμούς.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Philae να αγκιστρώνεται στον κομήτη (ESA)

Οι πρώτες εικόνες από την επιφάνεια αναμένονται σε περίπου δύο ώρες.

Λόγω της απόστασης των 510 εκατομμυρίων χιλιομέτρων που χωρίζουν τον κομήτη 67P από τη Γη, οι επικοινωνίες καθυστερούν μισή ώρα.

Η πρώτη εικόνα που μετέδωσε το Philae δείχνει το Rosetta πάνω δεξιά (ESA)

Φιλαί και Ροζέτα

Το Philae, το οποίο έχει μέγεθος πλυντηρίου και βάρος 110 κιλά, παίρνει το όνομα του νησιού Φιλαί στο Νείλο. Εκεί βρέθηκε ένας οβελίσκος που, μαζί με τη διάσημη Στήλη της Ροζέτας, επέτρεψε την αποκρυπρογράφηση των αιγυπτιακών ιερογλυφικών.

Το ρομπότ θα μπορούσε τώρα να βοηθήσει στην αποκρυπτογράφηση των κομητών.

Το μητρικό σκάφος Rosetta λειτουργεί ως αναμεταδότης για την ραδιοεπαφή του ρομπότ με τη Γη.

Μετά την αποδέσμευσή της, η συσκευή δεν είχε τρόπο να αλλάξει πορεία -ουσιαστικά εκτέλεσε μια αργή ελεύθερη πτώση υπό την επήρρεια του ασθενούς βαρυτικού πεδίου του κομήτη.

Όμως το έδαφος στην περιοχή προσεδάφισης είναι ανώμαλο, και το ρομπότ κινδύνευσε να χτυπήσει σε αιχμηρά βράχια, να κατρακυλήσει σε πλαγιά ή να χαθεί σε χαράδρα.

Ο κομήτης έχει διαστάσεις 4 x 2,5 χιλιόμετρα και θα κάλυπτε ένα μεγάλο μέρος του Λονδίνου (ESA)

Προφανώς όμως κατάφερε να ακουμπήσει την επιφάνεια χωρίς να αναπηδήσει, και αγκιστρώθηκε στο έδαφος με βίδες και δύο καμάκια.

Κατά τη διάρκεια της καθόδου το Philae επρόκειτο να μεταδώσει εικόνες του σημείου προσεδάφισης καθώς πλησιάσει το έδαφος, καθώς και μια πανοραμική εικόνα από επτά κάμερες τοποθετημένες γύρω από την κορυφή του.

Κατασκευασμένο από μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία, με επικεφαλής τη γερμανική διαστημική υπηρεσία DLR, το Philae φέρει εννέα όργανα, καθώς και ένα τρυπάνι που μπορεί να φτάσει σε βάθος 20 εκατοστών για τη συλλογή δειγμάτων.

Τα όργανα θα μετρήσουν την πυκνότητα και τις θερμικές ιδιότητες της επιφάνειας, θα αναζητήσουν περίπλοκα οργανικά μόρια, και θα εξετάσουν την αλληλεπίδραση του κομήτη με τον λεγόμενο ηλιακό άνεμο -ένα συνεχές ρεύμα σωματιδίων που πηγάζουν από τον Ήλιο.

Ακόμα όμως κι αν το Philae δεν κατάφερνε να στερεωθεί, η αποστολή του Rosetta θα συνεχιστεί. Για τον επόμενο χρόνο το σκάφος θα ακολουθεί τον κομήτη και θα δει την κόμη του να ξετυλίγεται υπό την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολία.

Οι κομήτες, ή βρόμικες χιονόμπαλες όπως τους αποκαλούν οι επιστήμονες, αποτελούνται από πάγους νερού και άλλων απλών ενώσεων, ανακατεμένους με σκόνη και βράχια. Δεδομένου ότι θεωρούνται κατάλοιπα από το σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος πριν από 4,6 δισ. χρόνια, τα δεδομένα της αποστολής ίσως προσφέρουν νέα στοιχεία για το σχηματισμό της Γης.

Θα μπορούσαν επίσης να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν τη θεωρία που θέλει τους κομήτες να έφεραν το νερό της Γης, ή ακόμα και τα πρώτα συστατικά της ζωής.

Οι περισσότεροι κομήτες πιστεύεται ότι είναι συγκεντρωμένοι στο Νέφος του Όορτ, μια σφαιρική περιοχή στις παρυφές του Ηλιακού Συστήματος με ακτίνα γύρω στο ένα έτος φωτός.

Όμως ο 67P δεν έρχεται από το Νέφος του Όορτ αλλά από την πλησιέστερη Ζώνη του Κάιπερ, έναν δακτύλιο σωμάτων από πάγο που εκτείνεται λίγο πέρα από την τροχιά του Πλούτωνα.

Οι ερευνητές περιμένουν τώρα να μάθουν αν αυτός ο διαφορετικός κομήτης έχει και διαφορετική σύσταση.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΔΟΛ