Παράξενη κοντινή έκρηξη μιμείται τα πιο αρχαία αστέρια του Σύμπαντος

Έκρηξη μπλε υπεργίγαντα

Επιλογή για μεγέθυνση

Copyright NASA/Swift/A. Simonnet, Sonoma State Univ.

Καλλιτεχνική απεικόνιση περιοχής μιας έκρηξης μπλε υπεργίγαντα. Αυτά τα αστέρια είναι αρκετά σπάνια στο σχετικά κοντινό μας σύμπαν, αλλά πιστεύεται ότι ήταν πολύ κοινά στις απαρχές του Σύμπαντος, με όλα σχεδόν τα πρώτα αστέρια που έχουν εξελιχθεί σε αυτά κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής τους.

Η εικόνα δείχνει ένα ζεστό κουκούλι αερίου (εμφανίζεται με κόκκινο χρώμα) που περιβάλλει μία σχετικιστική εκτόξευση που αναδύεται από τον μπλε υπεργίγαντα.

Το παρατηρητήριο XMM-Newton της ESA, βοήθησε στην αποκάλυψη για πώς τα πρώτα αστέρια του σύμπαντος τελειώνουν τη ζωή τους σε γιγάντιες εκρήξεις.

Οι αστρονόμοι μελέτησαν την έκρηξη GRB130925A ακτίνων-γ - μια λάμψη πολύ ενεργητικής ακτινοβολίας συνεχούς ροής από ένα αστέρι σε ένα μακρινό γαλαξία, 5,6 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη - με τη χρήση διαστημικών και επίγειων παρατηρητηρίων.

Βρήκαν τον "ένοχο" που παράγει την έκρηξη να είναι ένα τεράστιο αστέρι, γνωστό και ως μπλε υπεργίγαντας. 
Αυτά τα τεράστια αστέρια είναι αρκετά σπάνια στο σχετικά κοντινό μας σύμπαν όπου βρίσκεται ο GRB130925A, αλλά πιστεύεται ότι ήταν πολύ κοινά στις απαρχές του Σύμπαντος, με το σύνολο σχεδόν από τα πρώτα αστέρια που έχουν εξελιχθεί σε αυτά κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής τους.

Αλλά σε αντίθεση με άλλους μπλε υπεργίγαντες που βλέπουμε σε κοντινή απόσταση, ο αστρικός πρόγονος του GRB130925A περιείχε πολύ λίγα στοιχεία βαρύτερα από το υδρογόνο και το ήλιο. 
Το ίδιο ισχύει και για τα πρώτα αστέρια που σχηματίστηκαν στο Σύμπαν, κάνοντας το GRB130925A ένα ανάλογα αξιόλογο για παρόμοιες εκρήξεις που σημειώθηκαν μόλις μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι τα αρχέγονα αστέρια ήταν πολύ μεγάλα, ίσως και εκατοντάδες φορές τη μάζα του Ήλιου. 
Αυτός ο μεγάλος όγκος τροφοδοτούσε εξαιρετικά μεγάλες εκρήξεις ακτίνων-γ που διαρκούσαν αρκετές χιλιάδες δευτερόλεπτα, μέχρι και εκατό φορές το μήκος σε μια «κανονική» έκρηξη ακτίνων-γ.

Πράγματι, το GRB130925A είχε μακρά διάρκεια των περίπου 20.000 δευτερολέπτων, αλλά παρουσίασε επίσης πρόσθετες ιδιαιτερότητες που δεν έχουν προηγουμένως εντοπιστεί σε έκρηξη ακτίνων-γ: ένα καυτό κουκούλι αερίου εκπέμπει ακτινοβολία με ακτίνες-Χ και έναν παράξενο «λεπτό» άνεμο.


Μετάφραση: To-New-Sas

ΠΗΓΗ: esa.int